Süspansiyonun akıllısı... Ya da, önden arkadan nassı bastım veledi.

[Hakan Girginer]

Öncelikle, forum ahalisinden bu konuyu zamanında açmadığım için özür dilerim.

İş, güç, koşturma derken tamamen atlamışım. Pardon.


Şimdiii.. Benim veledi bilen bilir. Kendi çapımda aklıma geleni uyguladığım, kaykay ile gokart arası bir şey işte.
Neyse.
Bir tarihte amotisörleri değiştirip KYB AGX serisi ayarlanabilir amortisör takmıştım. Yaylar oriijinaldi.
Veledi bu şekilde bir-iki yıl kullandım, gideremediğim bir understeer (kafadan itme) tavrı vardı ama.
Ardından gittim, Tein'in spor yaylarını aldım, onları taktım. Bir miktar düzelme oldu, ama bu sefer de, arka süspansiyon geometrisi benim müdahale edip düzeltebileceğim bir aralığın dışında kaldı.
Arka kamber açısı aşırı oldu yani.
Düşündüm, (konusunu açıp anlattığım) delrin salıncak burçlarını yaptım konu şurada: http://www.techturkey.com/forum/do-i...ghlight=delrin

Ha, bir de bumpstopları (amortisör salınım kısıtlama takozu) değiştirdim, FatCAT'in yaptığı bumpstopları monte ettim. Bu son aşamadan sonra epey bir güzelleşti velet.

Ama, aklım da hep şu "baba" süspansiyon sistemlerinde idi.
Fiyatları da baba ama. 2400 dolardan başlıyor, 12000 dolara kadar yolu var.

Düşündüm, en baba sistemi taksam, tam ayarını bulmak için 3 hafta yırtınsam, burası İstanbul sonuçta.
E5'e çıkarsın, parlak, kaygan zemin. TEM, iyi tutar, ama dalgalı yüzeyler var. Sokak araları... hadi onu anlatmasam da olur. Ee, bir de sürat tümsekleri var...
(Benim hatunun bir teorisi var, bazı vatandaşlar gece çarptıkları yayaları hemen yolun ortasına gömüyorlar, o yüzden kabristan gibi tümsekler oluyor yollarda)

Yani, o kadar para harcayıp, ayar için uğraştığım süspansiyon bu şehirde rezil olacak.
Tamam, slow/fast compression/rebound, efendime söyleyeyim, travel, effective spring rate, bumpsteer, transition, yaw, vs.. bunları biliyorum az çok.
Ama, "baba" sistemler de belirli parametreler için yapılıyor. Ben parke taşlı yoldan fırına ekmek almaya da gidiyorum sonuçta.

Baktım işin içinden çıkılacak gibi değil, "Ulan" dedim (kendime ulan derim, o kadar samimiyetim var) "şunu akıllı yapsana".


Araştırdım, Tein dehşet bir ürün çıkarmış piyasaya.
Hani şu EDFC var ya, hani, aracın içinden sertlik ayarı yapılıyor... Adamlar onu almış, saksıda sulayıp büyütmüş, akıllı yapmış.
EDFC Active Pro.
Hemen aradım. Adamlar senin arabaya uymaz, fiyatı da 1150 dolar dedi.
İçimden (adamlara duyurmadan) "Nah uymaz" dedim.

Bu zımbırtılar Japon malı. Derhal Google Translate'in Japonca özelliğine yüklenip araştırmaya başladım.
İki uyanık Amerikalı'nın sahibi olduğu bir site buldum. Adamlar Japonya'da suyun başında. Fiyatlar şahane.
EDFC Active Pro'yu, tüm opsiyonları ile 400 doların altında saçma bir fiyata aldım bunlardan.

Bu arada, çok eski bir arkadaşım, bana Tein'in Street Advance Coilover serisini hediye getirdi.
Street Advance, tam benim ihtiyacımı karşılayacak bir model. Ön yaylar 7 kg/mm, arkalar 6.
Çok agresif değil, ama köfte gibi hiiiç değil.
Hayatım pistlerde geçmiyor sonunda.

Önce Coilover takımı geldi. Kutusu arabanın yarısı nerdeyse.

[Hakan Girginer]

Kısa bir aranın ardından tekrar birlikteyiz...

Nerede kalmıştık... Tein Coilover sistemi gelmişti.

Hemen mecvut süspansiyon sistemini söküp Teinleri taktım.



Yükseklik ayarı neredeyse montajdan daha uzun sürdü.
Her ayar adımından sonra arabayı bir süre kullanıp Migros'un garajına girdim, oradaki dümdüz zeminde ölçümler yapıp not aldım.

[Hakan Girginer]

Bu arada, şunu fark ettiniz mi, bilmem ama, bu bağlantı başlıbaşına bir proje idi aslında.



Mafsallı bağlantılar (heim joint), konik başlı m10 cıvatalar, tornada yaptığımız konik pullar, 5 ve 10 mm bilezikler, kilitli somunlar ile ayarlanabilir bir bağlantı sistemi yaptım.
Ortadaki uzun somun yarısına kadar sol, diğer yarısı da sağ dişli. O sayede sökmeden ayar yapabiliyorum.

Bu bağnatıları yapmamın bir nedeni var elbette...

[Hakan Girginer]

Bu aşama tamamen bir ön hazırlık idi.

Süspansiyonu bu şekilde 1 hafta kadar kullanıp ayar uç noktalarını, davranışını, hangi ayar noktasını baz almam gerektiğine bakıp kararlarımı ona göre verdim.

Önler de bu şekilde idi bu arada..

[Hakan Girginer]

Sıra EDFC Active Pro'nun montajına gelmişti.

Bu sistemde 4 adet hızlı servo motor var.
Hızlı derken, 26 milisaniyede ayar değiştirebiliyor.

Ancak, bu motorların amortisörlerin üzerindeki manuel ayar noktalarına monte edilmeleri lazım. Birini söküp öbürünü takıyorsun yani.

Ön süspansiyon sorun çıkarmıyor



Her şey ortada.

Ama, arka ciddi bir sorun, çünkü water injection sisteminin depoları amortisör başlarının üzerini kapatıyor.





Bu fotoğraflar depo sisteminin ilk haline ait, ama sonradan yaptığım aluminyum depolar da aynı boyda idi. El değil, tornavida ucu sokacak yer yok.

[immortalboss]

Abi gerçekten hayranlıkla okuyorum yazılarınızı.Yeni süspansiyon hayırlı olsun.Bir de şöyle bir süspansiyon var.Bunu da bu ülkede yapsanız yapsanız siz yaparsınız.
https://www.youtube.com/watch?v=eSi6J-QK1lw

[Hakan Girginer]

Başka çare olmadığı için yeni bir çözüm adına depo sistemini baştan yapmam gerekti.

Fotoblok (iki tarafı karton kaplı köpük levha) kullanarak tam istediğim gibi modeller yaptım. Amaç bana çalışacak hacim bırakacak şekiller yaratmaktı.
Ancak burada bir hacim kaybı da olacaktı.
O yüzden boyutları mümkün olduğu kadar büyütürken, bir yandan da iki depo arasında hortum olacağına bir depo daha olsun diye düşündüm..



Bu sayede toplam hacim azalmadı, aksine 16 litre civarına çıktı. Bildiğin tanker!

Hatta, hızımı alamayıp iki koltuğun tam arkasına gelen yere (baş hizası) bir depo daha tasarladım, ama sonra kafamın arkasında şarıl şurul su sesi olmasın diye vazgeçtim.

[Hakan Girginer]

Yeni depolar için evladiyelik olsun diye paslanmaz çelik düşündüm.
Bütün depo modellerini yaptım, çizimleri ve ölçüleri de aldım DES Sanayi Sitesi'ne gittim.
Çok yardımcı oldular, bütün gün debelenip depoları bitirdik. Her türlü sızdırmazlık testini yaptık. Yerlerine monte ettim.



Sağ taraftaki deponun hemen sol tarafında da şeffaf seviye göstergesi var. Dehşetli yüksek teknoloji!

[jnrjames]

Yaptığınız her projenin gönülden takipçisi oldum, bilgi ve yeteneğinize , düşünce yapınıza kesinlikle hayranım. Yani mekanik anlamda bir insan nasıl her daldan anlayabilir? Geliştirebilir ve uygulayabilir? Gerçekten ellerinize sağlık. Msjlarınızın bitmesini beklemeden yazdığım için beni bağışlayın dayanamadım.

Ayrıca süspansiyon ayarını sürerek yapan, sadece yere yakınlığı , görünümü dışında işin teknik boyutuyla uğraşan kişilerin olduğunu görmek çok güzel. Hep merak ettiğim ve fazla bulamadığım uygulama ve test etme konusu olacak sanırım. Emeğinize çok teşekkür ederim. Umarım istediğiniz kriterlerde ve sürüş dinamiğinize uygun bir süspansiyon olur. Takipteyim.

[Hakan Girginer]

Sıra geldi EDFC Active Pro'nun montajına (2).

Neden (2)? İlk niyetlendiğimde depo sorunu çıkmıştı ya...

Bu motorların montajı çok akıllıca tasarlanmış.

En iyisi Tein'in kendi ağzından dinleyip görmek:

[Hakan Girginer]

Bu sayede, ayarı elle yapılan bu sistem,



Bir anda böyle oldu:

[Hakan Girginer]

Bu da sağ taraf.
Oldukça kalabalık burası

[Hakan Girginer]

Ana kontrol modülü aracın içinde kalıyor.
Ancak, motorlar ile kontrol modülü arasındaki bağlantı kablosuz ve aslan gibi çalışıyor.

Kablosuz bağlantı modüllerini de zarar görmeyecekleri ve elektronik anlamda etkilenmeyecekleri noktalara monte ettim.

Önde bir, arkada da bir kablosuz alıcı/verici var.



Arkadaki de en sağdaki deponun üzerinde yaşıyor.

[Hakan Girginer]

Unutmuşum..

Bu işleri yaparken, bir yandan da elimde uzun zamandır sırasını bekleyen AEM failsafe sistemini monte ettim.

Su akışını izleyip, sıkıntı çıkarsa uyarı veriyor.
Göstergesini de sol hava çıkış kanalını yerinden çıkarıp o noktaya monte ettim:

[Hakan Girginer]

Kontrol ünitesi, bağlantıları ile birlikte göğsün arkasına monte edilebiliyor.
Ben de, güzel bir alüminyum "raf" yaptım, tüm elektroniği bunun üzerine yerleştirip, o "rafı" da sağ tarafta hava yastığının arkasında kalan boşluğa monte ettim.
Çok güzel oldu da, onun fotoğrafını çekemedim.

Ama, kullanıcı arayüzü şu:



Hem ufak, hem de kullanması çok kolay. GPS ve VSS ile bağlantılarının yanı sıra, üç eksenli accelerometer de var.
O sayede hem konumunu hem hızını, hem de tüm aktif yükleri biliyor, ona göre davranıyor.



Fotoğrafta görülen değerler, baz değerleri. O konuya geleceğim.

[Hakan Girginer]

Hani süspansiyonu monte ederken ayarlanabilir bağlantı elemanları yapmıştım ya...
Onun bir nedeni var demiştim.

Adam gibi bir süspansiyon sistemi için, uyumlu çalışan viraj demirlerinin kullanılması şart.

Çok derin araştırmama gerek kalmadı. Miata camiasında bu konuda derya deniz araştırma ve deneyim var zaten.
O yüzden ne yapmam gerektiğini de biliyordum.

Racing Beat'in içi boş 31.75 mm ön viraj demiri ile, MSM Miata'nın 14 mm içi dolu arka viraj demirlerini aldım.





O aradaki bağlantı elemanları için 140 ya da 160 dolar mı ne istediler, ben de OHA deyip kendim yaptım.

[Hakan Girginer]

Ön viraj demirlerini monte ederken bağlantı noktalarına birer takoz ilave edilmesi öneriliyor.

Bu takozlar olmazsa, bağlantı noktalarının esnemesi durumu var, hatta kırıldıkları dahi oluyor.
Ama, amcamlar bu iki takoza 36 dolar, kargosu için de ondan daha fazla para istedi.
Yine OHA diyerek, İMES'e gittiğim bir arada iki takoz kestirdim, toplamda 3 lira 60 kuruş harcadım.

Sonrasını da ben hallettim:



Takozlar çok net görülebiliyor bu fotoğraflarda:

[Hakan Girginer]

Arka viraj demirini de monte ettim:





ikinci fotoğraf montaj sırasında, o yüzden henüz bağlantı yok.

[Hakan Girginer]

Ön yaylar 7 kg/mm, arkalar da 6 demiştim hatırlarsanız.

Ancak unutulmaması gereken bir nokta var. Süspansiyonun toplam yay direnci hesaplanırken, sadece ortadaki kallavi yay değil, toplam yay direnci göz önüne alınıyor.
Burada kauçuk salıncak burçlarının direnci de var yani.
Salıncak burçları (ben ölçenlerin yalancısıyım) 1 kg/mm seviyesinde.

Ee, ben arkada hiç direnç göstermeyen Delrin burç kullanmıştım ya..
Bu konuyu süspansiyon tanrıları ile görüştüm.
Benim arka süspansiyonun yaylarının bu yüzden 5 kg/mm olarak ele alınmasının en doğru yaklaşım olacağında mutabık kaldık.

Bunun şöyle bir faydası var, arkanın daha "mülayim" olması, oversteer (kıçın atması) niyeti varsa, onu gideriyor. Bu da çok işime geldi açıkçası.

Bir de, bu sistemde kullandığım yaylar, orijinal yaylardan kat kat daha sert. O yüzden ilk başta kafamda bir soru işareti de vardı aslında.
Orijinal yaylar önler 2,8, arkalar 1,9 kg/mm gibi. Arada ciddi fark var.

Ama, velet bu yaylar ile kendine geldi. Hem dehşet rahat, hem de daha diri. Sonuç çok güzel oldu.
Araç daha sert yay ile daha rahat oldu yani.