Fren Sistemleri Hakkinda Bilgiler

- Fren diskleri -

Fren disklerinde dikkat edilmesi gerek sey, diskin isi kapasitesidir. Disk ne kadar buyuk vede kalin olursa, o kadar daha fazla isiyi bunyesinde tutabilir, buda arabanin daha iyi durmasini saglayacaktir. Isiyi icinde tutabilmesi gibi, bu isiyida kaybetmesi cok onemlidir, bu yuzdende cogu disklerde hava kanalciklari standart olarak bulunmaktadir.

Klasik Fren Diski
http://www.seanhylandmotorsport.com/...ges/1125-1.jpg


Hava kanalciklarinin kesiti
http://www.dba.com.au/images/baxs_im...way_CK15mb.jpg


Yukardaki resimde gorunlen fren diskleri, tipik disk frenidir, yani disk in yuzeyi oyuksuz vede duzdur. Fren balatalari, fren esnasinda gaz olusturur. Yukaridaki gibi olan klasik fren disklerinde fren esnasinda ortaya cikan gazlar, balata ile disk arasindan ortalama saniyenin 10 da 1 inde yok olurlar. Bu rakam pek yuksek bir rakam olarak gelmiyebilir ama size bu rakamin ne anlama geldigini ilk bata izzah edeyim. Diyelimki 100km/h suratle ile gidiyorsunuz, yani saniyede 30 metre ilerliyorsunuz. Frene bastiginiz anda 3 metre boyunca frenleriniz sadece gazlarin ortadan kaybolmasi yuzunden hic bir surtunme yaratmiyordur, yani fren e bastiginizdan 3 metre sonra frenleriniz surtunme yaratip sizi durdurmaya baslamaktadir. Fren balatasinin olusturdugu bu gazlarin bir sorunu daha vardir, bu cikan gazlar fren balatasinin maddesinin sertlesmesine yol acar, buda fren balatasinin disk ile arasinda olan surtunmenin buyuk derecede azalmasina yol acar.

Balatalarin olusturdugu gazlarin daha verimli bir sekilde ortadan kaybolmasi icin, slotted (oyuklu) yada cross-drilled (deliklli) fren diskleri uretilmistir. Cross-Drilled frenlerin olumsuz yani, diski deldikleri icin diskin toplan alani azaldigi icin, diskin kendi bunyesinde tutabilcegi isi miktarida azalmaktadir, bunun disinda fren balatasinin disk ile temas ettigi yuzey azalmaktadir. Cross-Drilled diskler belli bir sure kullanildiktan sonra, catlama yaparlar, vede bu her turlu cross-drilled fren icin gecerlidir. Brabus un urettigi yuksek kaliteli cross-drilled disklerin bile catlama yaptigin gormus oldugumdan, hic kimseye tavsiye etmedigim bir disk cesididir. Bunun disinda ise, slotted (oyuklu) frenler performans a yatkin en iyi frendir. Cross-drilled deki gibi delik acilmadigindan, fren diskinin alani daha fazladir, vede kanal gibi acilan oyuklar fren esnasinda balatanin cikarmis oldugu gazlari en verimli sekilde ortadan kaybolmasini saglar, vede bu sekilde fren mesafesini olumlu yonde etkiler. Slotted disklerin tek olumsuz yani ise, fren balatalarini bildigimiz klasik sekilde olan disklerden daha hizli asindirmasidir, ama cross-drilled diskler gibi catlama sorunu yoktur. Ortalama fren balatasinin omru 10% azalir, yani normalde 40,000km de bir balatanizi bitiriyorsaniz, 36,000km ye duser bu rakam.

Cross-Drilled (delikli)
http://www.proformancemotorsports.co...lled-rotor.GIF

Slotted (oyuklu)
http://www.tirerack.com/images/brake...slotted_sm.jpg

- Fren borulari -

Bildigimiz standart fren borulari kaucukdan yapilmistir, vede fren esnasinda fren borularinin icindeki basinc kaucuktan yapilmis olan borularin esnemesine yol acar. Borulardaki bu esneme fren anindaki tepkiyi azaltir, vede fren hissini olumsuz yonde etkiler. Frenlerin sungerimsi gibi bir hissi olur. Bu yuzden fren tepkisini arttirmak, vede fren hissini iyilestirmek icin, paslanmaz celik orgulu fren borulari kullanilir. Bu borularin ozelligi ise, kaucuk maddenin etrafine paslanmaz celik orulmesidir. Buda borulardaki esnemeyi azaltir, vede esneme azaldigindan dolayida frenin tepkisi olumlu yonde iyilesir, vede frenleriniz daha hisli olur. Fren sisteminizde yapacaginiz bu degisiklik ucuz olmakla, bence frenlerinize yaptiginiz en onemli modifiyelerden biri olacaktir.

Standart Kaucuk Fren Borulari
http://eurotechmotorsports.com/detai.../34_08_563.jpg

Paslanmaz Celik Orgulu Fren Borulari
http://www.lsracing.com/img/Thumb75.jpg

- Fren Balatalari -

Fren balatalarinin duzgun secilmesi cok onemlidir. Bir cok degisik formul den vede madde den yapilan fren balatalari vardir. Dogru fren balatasini secmek yuksek performansli fren sistemleri icin cok onemlidir. Dogru fren balatasini secmek herkezin kendi kullandigi stile gore degisir. Fren balatasinin maddesine gore, karakteristikleri degisir. Sokakta kullanilcan fren balatalarinin sogukkende iyi tutmalari cok onemlidir. Dedigim gibi bir cok maddeden yapilan fren balatalari bulunmaktadir, vede dogru balatayi secmek surucuye kalmis bir ishtir. Fren maddesi secerken ilk fren esnasindaki surtunme (bite), averaj surtunme (average friction) verilerine dikkat etmek cok onemlidir.

- Kaliper -

Fren kaliperlerinin buyuklugu degil, kaliper pistonunun fren balatasi ile olan toplam temas alani onemlidir. Bu toplam temas alani kaliperin kuvvetini belirler. Normal standart fren kaliperleri tek pistonludur, buda fren balatalarinin sadece ortasindan fren diskine itilmesi demektir, bu yuzden fren balatasinin esit olarak asinmamasina yol acar. Budur, buda fren balatalarinin sadece ortasindan fren diskine itilmesi demektir, bu yuzden fren balatasinin esit olarak asinmamasina yol acar. Bunin disinda fren balatasinin sadece bir noktasindan baski uygulandigi icinde tam verim alinmaz. 2-4-6-8... pistonlu kaliperler bir cok firma tarafindan uretilmistir. Birden fazla pistonun olmasi, fren balatasinin birden fazla noktasindan basinc uygulanmasi demektir, birden fazla noktadan basinc uygulanamsida fren balatasinin esit asinmasi, daha fazla alanin temas etmesi, vede arabanin daha iyi bir sekilde durmasi demektir.

Brembo 8 Piston'lu Kaliper (Her kalipere 2 cift fren balatasi takiliyor)
http://www.zeckhausen.com/images/bra...o_top_view.JPG


Copyright: Mani Azeri (TechTurkey)