DSP Kontrollü Aktif Müzik Sistemi

3 yıldır devam ettiğim müzik sistemi çalışmasını burada özetlemek istedim.

• Proje Adı: Peugeot 206HDi İçin Müzik Sistemi
• Proje Yapımcısı: phantom & EA
• Yapılan Araç Marka / Model / Yıl: Peugeot/206HDi Van/2008

Müzik dinlemek hobim, araba müzik sistemi ise ayrı bir derya deniz!

206'nın stok müzik sistemi ile uzun yolculuklar yaptım. Arabaya müzik sistemine boşver, değmez vs. dedim, RW disklere albümler yazıp idare ettim :), ama sonunda sistem yapmaya karar verdim.

Başlamadan önce kafamda bazı hedefleri netleştirdim;

1. Ses kalitesi ortalama sistemlerin üzerinde, hi-end'e giden bir yolda olacak,
2. Maliyet açısından makul olacak,
3. Kompakt olacak,
4. Arabanın iç mekanında ciddi kesme/biçme/fiber vs. olMAyacak,
5. Tüm müzik kütüphanemi çalmama izin verecek (CD/flash memory vs. yok),
6. İleride başka bir arabaya kolayca transfer edilebilir olacak.

Tabi hi-end'e gidip nasıl ucuz olacak, o da sıkı bir çelişki :)...

Şunları belirleyip kendi imkanlarım ve tanıdıklarımla bir sistem kurmaya karar verdim.

• Class D amp kullanmayacağım,
• Slim subw kullanmayacağım.

Açıkcası daha önce yukarıda anlattığım şekilde bir sistem kurmamıştım. Teknik bilgi konusunda diymobileaudio.com forumu çok yardımcı oldu.

3. ve 4. hedefler itibariyle 2-way komponent speaker kit ve tüm hoparlörler için tek bir amp kullanmaya karar verdim.

Müzik sistemleri konusunda uzman olan arkadaşım bana subw için isobaric tasarım önerdi. Bu sayede kabinet hacmi SPL değeri ve genel çalışma parametreleri bozulmamak üzere yarıya inecekti! Bagajı kabinetle doldurmamak açısından güzel bir seçim.

5. hedef itibariyle tüm müzik kütüphanesini toplayabilecek tek cihaz iPod olarak gözüktü. 5,000'den fazla şarkı mevcut, en az yarısı FLAC formatında. iPod denilince konu otomatikman Alpine'a geliyor, çünkü iPod entegrasyonunda çok ileri seviyede.


TEYP (Headunit - HU)

Pek çok albüm/sanatçı içinden istediğimi sürüşü tehlikeye atmadan bulabilmek için gelişmiş search özellikleri olan Alpine iDA-X305'i tercih ettim. Digital media receiver olarak adlandırılan bu teyp sadece flash memory/iPod/radyo çalabiliyor.

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...05%20-%201.jpg


AMP

Seçim Harman/Kardon CA5250 oldu. Şeffaf kapağı sayesinde elektronik kalitesini sergiledi, F/P açısından iyi bir seçim olacağını düşündük. Aynı zamanda başlarken belirttiğim hedef & özelliklerle uyumluydu.

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...50%20-%201.jpg

Class A/B, her kanalda yeteri kadar güç var. Fanless tasarım. Üstelik subsonic filtresi subw ses kalitesini arttıracaktı :icon_tup:.

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...50%20-%202.jpg


HOPARLÖRLER

Başlangıç için eski sistemimden kalan Rockford Fosgate FNQ2514'ü kullanmaya karar verdim. Hi-end değil, kötünün iyisi kategorisinde olduğunu biliyordum. Bu kit 2-way olup kapılardaki midbass & tweeter yerlerine sığıyor.

206'ya kickpanel vs. monte etmeden, ciddi kesip biçmeden 3-way kit takmak mümkün değil.

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...14%20-%201.jpg
https://dl.dropboxusercontent.com/u/...14%20-%202.jpg
https://dl.dropboxusercontent.com/u/...14%20-%203.jpg

İyi bir sistemde arkaya hoparlör kiti takmaya gerek yok, çünkü sahne önünüzde oluşuyor. Böylece arka hoparlör, amp kanalı ve kablolama maliyetinden kurtuluyoruz.

Isobaric tasarım araba subw bulmak mümkün değil, arkadaşımın sayesinde imal etmeye karar verdik. Özellikle küçük olması için 6.5" çapında bir driver seçildi, kabinet hacmi 14L oldu.

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...01/subw1_1.jpg
https://dl.dropboxusercontent.com/u/...01/subw1_2.jpg
https://dl.dropboxusercontent.com/u/...01/subw1_3.jpg
https://dl.dropboxusercontent.com/u/...01/subw1_4.jpg
https://dl.dropboxusercontent.com/u/...01/subw1_5.jpg

Aslında bu kadar küçük;
https://dl.dropboxusercontent.com/u/...01/subw1_6.jpg


DSP

Alpine iDA'yı araştırırken yine Alpine'ın ürettiği PXA-H100 DSP ile uyumlu olduğunu gördüm. DSP çok genel bir tanım olup araba müzik sistemine uygulaması şu işlevler için;

• Crossover (xover) network
• Time alignment (TA)
• Equalization (EQ)

Bu üç işlev araba için çok önemli. Genelde kapı içlerine takılan pasif xover kullanmaktan kurtuluyorsunuz. Tweeter/midbass/subw hoparlörlere gidecek frekansları cihaz ayırıp gönderiyor. Bu genel olarak ses kalitesini arttırdığı gibi (detaya girmiyorum) tweeter/mid/midbass driver'larını istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz, farklı markalar kullanabilirsiniz (ilerleyen aşamalarda yaptım).

Araba iç mekanı ev gibi bir kapalı hacim değil. Çok daha küçük, döşeme ve koltuk gibi ses yutan unsurlar var, camlar ise sesi yansıtıyor. Bagaja konan subw otomatikman izole oluyor. Sürücü koltuğu itibariyle hoparlörlerin ortasına oturamıyorsunuz. Hoparlörlerden kulaklarınıza ses aynı anda gelmiyor.

Bu sorunları EQ ve TA ile çözüyorsunuz. Daha doğrusu DSP çözüyor. İşte cihaz;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...00%20-%201.jpg

İki farklı uygulama modu var. Arkada hoparlör kullanmayacağım için aktif xover modu olan 3-way olarak çalıştıracağım;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...00%20-%202.jpg

EQ ve TA için DSP'de ayarlamalar yapılması gerekir. Bu ayarlama için hoparlörlere özel sinyaller gönderilerek çalınan ses özel bir mikrofon ile dinlenir ve ölçüm yapan elektronik cihaza aktarılır (Realtime Audio Analyzer - RTA). Bu cihaz ile araba içinde hangi frekansların kaybedildiği ve hangi hoparlörlerin ne kadar gecikme yarattığı belirlenir.

Frekans kayıpları equalizer ile düzeltilir. Aciko EQ'ı bilen bilir :). İşte Aciko EQ aslında bunun içindir :).

İşte tüm bu uzmanlık ve tecrübe gerektiren adımları Alpine, IMPRINT yazılımı ile bilgisayar yaptırıyor. Buna DSP kalibrasyonu deniyor. Yazılım ve kalibrasyon mikrofonu KTX-H100 olarak geliyor;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...00%20-%201.jpg

PXA-H100'ün belki en önemli özelliği, kalibrasyonu çok pratik bir hale getirmesi. Cihaz üzerinde bilgisayarın bağlanması için USB portu ve mikrofon girişi var.

Seçilen ekipmanlar özetle bu kadar. Sonraki mesajlarda sistemin nasıl kurulduğunu ve performansını anlatacağım.

Amp bagajda olacağı için aküden arkaya enerji kablosu çekilmesi gerekiyordu.

Akünün yanındaki sigorta panosundan çıkan siyah çoraplı sola ve aşağı giden kablo bagaj beslemesi için;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/..._cabling_2.jpg

Arkaya gitmeden önce girdiği sigorta (şeffaf kutulu);

https://dl.dropboxusercontent.com/u/..._cabling_1.jpg

Araba tek kapı. Döşeme soküldü;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ion_orig_1.jpg

16cm midbass driver yeri;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ion_orig_2.jpg

Tweeter yeri;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ion_orig_3.jpg

Devam;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ion_orig_4.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ion_orig_5.jpg

Dış sacın içinde fabrikanın koyduğu akustik izolasyon görülüyor;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ion_orig_6.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ion_orig_7.jpg

Bu da ilginç, görünüşe göre akustik izolasyon, diffuser tipinde;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ion_orig_8.jpg

Görüldüğü üzere dış sac içine izolasyon istiyor;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ion_orig_9.jpg

Sac ve açık yerleri kapatmak için standart bitüself kullandık;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...n_custom_3.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...n_custom_2.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...n_custom_1.jpg

Bitmiş hali;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...n_custom_4.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...n_custom_5.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...n_custom_6.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...n_custom_7.jpg

Driver arkasına özel ilgi gösterildi, polimer akustik izolasyon malzemesi driver yerinin arkasında görülüyor;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...n_custom_8.jpg

Aynı işlem diğer kapıya da yapıldı. Bunların haricinde bir izolasyon yapmadık.

Açıkcası çok iyi bir izolasyon değil. Ancak 2-way bir komponent kitle yüksek ses seviyesi oluşturmak mümkün olmadığı gibi öyle bir talebim de yok. Tüm mahalleye yayın yapan bir bas da olmayacağı için yeterli gördüm.

İzolasyonu iyileştirmek için burada görülen malzemenin belki 4-5 katını kullanmak lazım. Bu da arabaya ekstra yük demek. Sonuçta IASCA yarışmasına girecek bir sistem yapmıyorum ve günlük kullanılan bir araba; o nedenle bu seviyede bıraktım.

Teyp böyle oldu;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...HU_shots_1.jpg

Display LCD olduğu için atraksiyonlar mevcut;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...HU_shots_2.jpg

Müzik kütüphanesinde tag ve albumart bilgileriniz düzenli ise ekran çok şık oluyor;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...HU_shots_3.jpg

Ortadaki büyük rotary düğme hem volume hem de iPod içinde istediğiniz şekilde sıralanmış şarkıları (artist/album vs.) hızlı şekilde seçmenizi sağlıyor. Mesela A harfinden B harfine tek hareketle atlayabiliyorsunuz;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...HU_shots_4.jpg

iPod torpidoda. Sol tarafta zaten delik varmış, bağlantı için bir yeri delmek zorunda kalmadık. Torpidoda olunca iPod'u söküp eve götürmek çok rahat oldu.

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...HU_shots_5.jpg

Büyük kütüphaneden dolayı 160GB'lık iPod Classic kullandım. teyp ALAC decode edebiliyor, yani lossless müzik dosyası çalmanız mümkün.

İşleyişte önemli bir nokta, dijital-analog çevriminin iPod'da değil teypte yapılması. Bu durumda iPod sadece storage ve dosya bulma (browse, playlisting vs.) için kullanılıyor. Teybin içinde Alpine'ın övdüğü bir DAC var (ancak gerçekten o kadar harika mı :) ).

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...HU_shots_6.jpg


Sonunda kurulum tamamlandı. Sistem DSP sayesinde aktif olarak çalıştı, iPod'dan istediğimiz albümleri seçebildik.

Ancak gerçek performans IMPRINT yazılımının yapacağı kalibrasyon ile sağlanacaktı. Kalibrasyon için sessiz bir yer gerekiyor. Tüm kapıların kapalı olması lazım. Tabii motor çalışmayacak. Bir de gözlerden uzak olmalı ki gelen geçen ne yapıyor bu deliler arabaya bilgisayar takmışlar şeklinde cins cins bakmasın :).

Bu nedenle kapalı garaj ortamı ayarladık ve geceyi bekledik.

Alpine IMPRINT yazılımı ile kalibrasyon başlı başına bir iş. Daha önce hiç EQ/TA ölçüm ve sistem kalibrasyonu yapmadığım için tecrübem sıfırdı.

Ancak PXA-H100 ve IMPRINT yazılımı bu işlemi amatörler için gerçekten kullanıcı dostu yapmış. Programım yaptığı iş çok karışık olsa da kullanıcı için hiç hesap kitap yok.

Kalibrasyon mikrofonunda standart tripod mount deliği mevcut. Mikrofon pozisyonu itibariyle insan kulağını simüle ederek test sinyallerini dinleyecek. Bu nedenle koltuğa yerleştirildiğinde kulak hizasında olması lazım.

Kalibrasyon işleminden görüntüler;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ibration_1.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ibration_2.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ibration_3.jpg

Bilgisayar ve mikrofon PXA-H100'e takılı durumda;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ibration_4.jpg

IMPRINT önce dinleme pozisyonunu soruyor. Denemelerden sonra en iyi sonucun tek koltuğa göre olduğunu belirledim;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/.../IMPRINT_1.jpg

Mikrofon farklı yerlerde 6 kere ölçüm yapacak. Başlamadan önce program mikrofonun yerleştirileceği yeri gösteriyor;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/.../IMPRINT_2.jpg

6 adet ölçüm bittikten sonra öncesi-sonrası şeklinde frekans cevap eğrisi çıkıyor. Bu kısım olayın beyni;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/.../IMPRINT_3.jpg

Yukarıda çok hızlı anlatılmış gibi gözükse de kalibrasyon işi derya deniz. Yurt dışında bu işle pro şekilde uğraşıyorlar.

Dikkat edilirse before/after şeklinde sunulan iki farklı grafik var. Biri EQ, öbürü ise TA kalibrasyonunu gösteriyor.

EQ grafiğinde 200Hz civarından 10kHz'e kadar araba mekanından kaynaklanan dipleri/tepeleri düzlemek için IMPRINT'in bir EQ ayarı yaptığını görüyoruz. 200Hz altını ölçüp müdahale etmesi teknik olarak oldukça zor. Kabaca düzeltme yaptığını tahmin ediyoruz.

IMPRINT EQ ile tüm frekansları yataydaki eksenin üzerine getirmeye çalışıyor ki o eksen 0dB'i gösteriyor.

TA grafiği iç mekandaki gecikmeleri çizmiş. Ancak grafiği tam çözemedim. Yatay eksen milisaniye cinsinden gecikmeyi gösteriyor ancak dikey eksene birşey yazılmamış. Sesteki gecikmeler için örnek ölçüm şöyle, aşağıdakiyle bağlantı kuramadım;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...cess/decay.png

Yukarıda görülen EQ ve TA ayarları IMPRINT tarafından teybe yükleniyor ve programın görevi bitiyor.

Peki sonuç ne oldu?

Sistemin standart haliye kalibre edilmiş performansı arasındaki fark geceyle gündüz kadar bariz! Ancak bunu Alpine'ı övmek için söylemiyorum; EQ & TA araba gibi sorunlarla dolu mekanda öyle bir düzeltme yapıyor ki, pro bir ses sistemi için şart olduğunu düşünüyorum. Hangi marka/model olursa olsun, yaptığı iyileştirme muhteşem.

Ancak kalibrasyon şart. Yukarıdaki şekilde kalibre etmeyip elle gözle ayar yapmanın bir işe yarayacağını düşünmüyorum.

Bu arada, kalibrasyon da ECU tuning gibi sonsuz birşey. Alternatif DSP'ler denenebilir; RTA yazılım ve ekipmanı alarak manuel ölçüm gerçekleştirilebilir. Yani IMPRINT'ten daha iyi bir kalibrasyon yapmaya çalışabilirsiniz. Ancak temel konularda bilgi şart. Dur bi ben yapayım şeklinde ayarlanacak bir iş değil.

Özellikle TA konusunda IMPRINT'i başarılı buldum. Time alignment sayesinde ses neredeyse 360 derece geliyor. Sahne direksiyonun önünde bazen de yolda oluşuyor. Arkada hoparlör kullanmaya gerçekten gerek kalmıyor.

Uzun yola gidip kaydı iyi müzikler çalmaya başladığınızda yol bitmesin istiyorsunuz :).

Teybin kalibrasyonu kapatma özelliği var, yani EQ+TA devre dışı kalabiliyor. Böylece standartla kıyaslama yapabiliyorsunuz.

Sistemle uğraşmaya başladıktan sonra bindiğim başka arabaların stok müzik sistemlerine dikkat etmeye başladım. Farkında değiliz ama TA olmadığı için çalan müzik çarpık çurpuk geliyor. Bir köşedeki tweeterdan, arkadaki midbass'tan vsvsvs. Yani ayrık ayrık. TA yapılmış sistemde müzik sizi sarıyor, evde dinliyor gibi oluyorsunuz.

murat harika proje olmus
en kisa zamanda dinlemek istiyorum

Abi denk gelirsek ben de dinlemeyi çok isterim, mükemmel anlatım olmuş. Bir ufak video da rica edebiliriz senden ayrıca vaktin olduğu zaman :)

Bir de özelden ürünlerin maliyet bilgisini rica edebilir miyim? Aşağı yukarı kafada bazı şeyler oluşur böylece benim de. Aynı kararsızlıkta olanlardanım çünkü ve aynı şeyi isteyenlerdenim. 3 yol aktif olmuş resmen, tabi pre-active denebilir temelde ama aktif aktiftir, güle güle dinle :D

Alıntı:

---

Maxi Nickli Üyeden Alıntı

murat harika proje olmus
en kisa zamanda dinlemek istiyorum

---

maxidayı sağol!
buraya kadar yazdıklarım 1. kısım oldu, sistem 1 diye adlandırdım.
sistem kurulduktan sonra hoparlörleri değiştirerek olayı ileri götürdük. değişimden sonra tekrar kalibre ettik.
onları da ayrı mesajlar olarak yazacağım.

Alıntı:

---

levent Nickli Üyeden Alıntı

Abi denk gelirsek ben de dinlemeyi çok isterim, mükemmel anlatım olmuş. Bir ufak video da rica edebiliriz senden ayrıca vaktin olduğu zaman :)

Bir de özelden ürünlerin maliyet bilgisini rica edebilir miyim? Aşağı yukarı kafada bazı şeyler oluşur böylece benim de. Aynı kararsızlıkta olanlardanım çünkü ve aynı şeyi isteyenlerdenim. 3 yol aktif olmuş resmen, tabi pre-active denebilir temelde ama aktif aktiftir, güle güle dinle :D

---

sağol levent, dediğin üzere 3 yol aktif. videoyu sistemi görmek için istedin herhalde?
bu işlerde en güzeli dinlemek, kelimerle anlatmak çok zor oluyor, zaten herkesin algısı da aynı değil.
maliyet yazarım...

Kısmen kalite hissini gösteriyor videolarda da ya sistemler abi o yüzden istedim videoyu :)

murat neden class D istemediniz?

abi Class D prensibinde ciddi bir sinyal dönüşümü var. analog sinyal PWM ile transistörlere girecek hale geliyor. switch mode PS mantığında yükseltilip tekrar bir filtreden geçerek analog sinyal oluyor.

bu değişimler ses kalitesini maalesef bozuyor.

yeri gelmişken şunu söyleyeyim; endüstri bir süredir Class D ürün gazlamaya çalışıyor. maliyet düşük, verim çok yüksek (=low heat dissipation). Alpine ve diğer markaların küçücük amfileri hep Class D. küçük olması, az enerji tüketmesi güzel ama ses kalitesi?

şimdiye kadar kaç tane Class D kullandın dersen bir kere bile denemedim. çünkü hiç almadım :). ancak TR'de bu konuda uzman kişilerle konuştum, bir de yurtdışı kaynakları inceledim. pro sistemlerle uğraşan tek bir kişide bile Class D görmediğim gibi hepsi Class D'nin yanlış seçim olacağını vurgulamış. bu durum sadece araba sistemleri için değil, audio amp cihazlarının hepsi için geçerli.

istisna subw amp için olabilir. bas frekanslarında sahne ve detay gibi kalite unsurları yok.

Alıntı:

---

levent Nickli Üyeden Alıntı

Kısmen kalite hissini gösteriyor videolarda da ya sistemler abi o yüzden istedim videoyu :)

---

keşke gösterse. dediğin imkansız. istanbul'daysan dinleyebilirsin.

Benim dinledigim zamandan sonra bir degisiklik yaptin mi abi?

Bir de bu arabanin da volani orjinal mi yoksa hafifiyle degistirdin mi?

:D

olum ta CA'dan TR forumuna yazıyosan; burada gece yarısı.
yat uyu :)

Burada aksam 10.30 saat, bu saatte yatilir mi hic?

Hayirli olsun abi bu arada sistemin, simdiki aklim olsa seninki gibi bir sistem yapardim dogrusu. Cok iyi

buraya yazdığın için TR saatine göre yat uyu demiştim doğukanım ;)

sağol, sen gördüğünden bu yana çok değişiklik oldu.

harika olmuş... yazdıklarınız , resimler felan yıllar önce ankarada ahlatlıbelde abilemizin böyle profesyonel arabalarını dinlemek için yaptıgımız buluşmaları getirdi aklıma.... o zamanlarda böyle kaliteli sistemleri dinlemek için can atardık.... inşallah istediginiz performansda çalıyordur arabanız :icon_tup:

Alıntı:

---

phantom Nickli Üyeden Alıntı

keşke gösterse. dediğin imkansız. istanbul'daysan dinleyebilirsin.

---

Şuan değilim ama geldiğimde denkleştirebilirsek zevk duyarım :)

Rockford Fosgate FNQ ve 14L'lik subw'dan oluşan hoparlörleri aktif sistem sürdü. Uzun süre çaldık (birkaç ay). Teyp, DSP ve iç mekan akustiği ile ilgili konuları sindirmiş olduk.

Bu süre içerisinde çeşitli müzik türlerinden albümler test ettim. Tercihim elektronik müzikten yana, ancak sistem kalitesini test etmek için gerçek enstrümanların ve vokalin olduğu İYİ kayıtların dinlenmesi şart.

Eğer test için kullanılan (ve pek çoğu iyi bilinen eserlerden oluşan) bu kayıtlar güzel çalıyorsa, elektronik müzikler zaten mis oluyor ;).

Yeri gelmişken test için genel kabul gören albümlerden örnekler;

• Dire Straits albümleri
• Pink Floyd albümleri
• Focal'in Demonstration Disc serisi
• Chesky Records'un test albümleri

Sadece yukarıdakiler bile sistemin durumunu net net ortaya çıkarıyor. Ancak bu tip albümleri MP3/AAC gibi sıkıştırılmış hale getirmeyin. WAVE/FLAC/ALAC olarak çalınması lazım.

Bir süre sonra Rockford Fosgate FNQ'nun beklentinin çoook altında olduğunu anladım. Detaya gerek yok, tiz/midbass komple değiştirmek gerekti.

F/P açısından iyi bilinen Hi-Vi'yi (bilen bilir :):):) ) denemek istedim. TR'de satılmıyor. Zaten TR'de Focal-Morel-Hertz'den başka bişey duyan var mı?.

FR600 modelini elektrostatik tweeter olacak şekilde getirdim ve monte ettik;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...iViFR600_1.jpg

Elektrostatik hoparlörün yapısı yassı bir dikdörtgen prizma şeklinde, dome gibi değil;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...iViFR600_2.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...iViFR600_4.jpg

Midbass;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...iViFR600_3.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...iViFR600_5.jpg

Aktif sistemde xover takmaya gerek yok!

Bir de MDF flanş;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...iViFR600_6.jpg

Tweeter, yapısı sayesinde direkt dinleme pozisyonuna bakabiliyor. Fiberden mount vs. yapmaya son! Ses kalitesini arttırmak için en temel hareketlerden biri bu.

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...iViFR600_7.jpg

Subwoofer, isobaric tasarım itibariyle paralel bağlı 2 driver ile toplam 2ohm empedans gösteriyor. Amp'in 2ohm driver için gücü RMS 320W. E biz de bol baslı müzikleri seviyoruz, uzun yolda bam güm açıyoruz sesi...

Sonuç olarak subw'ı elimize aldık :). Zaman içerisinde güce dayanamadı, driver'lardan birinin cone kısmı yırtıldı. Bu durumda daha iyisi için tasarım başladı. Bu sefer 75W RMS power handling olan 6.5" Peerless marka driver tercih ettik.

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...02/subw2_0.jpg

Bu driver'ın kalitesinin eskisine göre yüksek olduğu aşikar. Üretimden kareler;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...02/subw2_1.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...02/subw2_3.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...02/subw2_2.jpg

Portlar. Tasarımda 3 port oldu;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...02/subw2_6.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...02/subw2_5.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...02/subw2_7.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...02/subw2_8.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...02/subw2_9.jpg

Döşeme kaplanmış hali;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...2/subw2_10.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...2/subw2_11.jpg

Dikkat edilirse ilk subw'a göre kabinet hacmi arttı. Yaklaşık 30L oldu. Tasarım bize eskiye göre daha alt frekansların çalınabileceğini gösterdi.

Hoparlör değişiminden sonra IMPRINT yazılımı ile tekrar DSP kalibrasyonu yaptım.

Sonuç ne oldu?

Sistem 2'nin performansı Sistem 1'e göre HER AÇIDAN arttı. Ön hoparlör kalitesi RF'ten iyi. Tizlerdeki detaylar ciddi şekilde arttı, ancak bu artış sadece driver kalitesinden değil, driver'ların direkt sürücü koltuğuna yönlenmesinden de kaynaklanıyor.

RF'in midbass driver tonalitesi fazla takır tukur, yani mid vurguluydu. Hi-Vi FR600 daha doğal.

Subw ise eskisine göre güçlendi. Alt frekanslarda daha fazla dB üretebildiği için bas performansı yukarı çıktı. Eskisine göre daha rahat çalıyor, bu da bas vuruşların daha hızlı olmasını sağlıyor.

Ne kadar yazılsa da ses kalitesini kelimelerle anlatmak zor. Dinlemek şart :) !

Sistem 2'yi yaklaşık 2 yıl çaldım. İşlerden dolayı bir geliştirme yapmaya vakit ayıramadım.

Ancak geçen süre içinde sayısız albüm dinledim. Başka sistemlerle kıyaslama imkanım oldu. 3. sisteme giden yolda şunlar netleşti;

• İşin en başından beri (Sistem 1) mid frekanslarda bir fazlalık hissediyorum. Midbass driver değişikliği ile durumu anlamak iyi olacak.
• Teyp-DSP arasındaki kablo Alpine'ın Ainet bağlantıları için ürettiği bir kablo. Ona müdahale etmek mümkün değil. Ancak DSP'den amp'e giren kablolamayı (interconnect) iyileştirebilirim.

Bu arada başka sistemlerde interconnect değişikliği ile özellikle tizlerdeki detayların artarak sahnenin genişlediğini bizzat tecrübe ettim.

Derken Seas'ın bir tweeter'ını başka bir arabada dinleme olanağı buldum ki kalite hi-end seviyelerine gelmişti!!!

Bir de üzerine 2. subw faciası yaşandı. Subw driverlarından birinin cone-magnet arasındaki teli koptu. Belli ki 6.5" 150W RMS (dual driver olarak) hoparlör 320W'lık güce ve bendeki bol baslı müziklere dayanamadı.

Tabii şunu unutmamak gerekir, amp'dan 320W RMS güç teybin sesini sonuna kadar açıp amp gain potunu 0dB'e getirirseniz çıkıyor. Pratikte kimse sesi sonuna dayamaz.

Önce ara bağlantı kabloları. DH Labs firmasının Silversonic BL-1 kablosunu seçtim. Audio dünyasında bilinen ve F/P oranı yüksek bir model.

BL-1 arabalarda kullanılan 2'li 4'lü RCA kablolarla kıyaslanmayacak derecede kaliteli, ancak aynı oranda pahalı. BL-1'in içinde bulunduğu kategori ortalama ürünlerin çok yukarısında.

Bagajda duran 4 adet kablo (tweeter ve midbass kanallarının pre girişleri için);

https://dl.dropboxusercontent.com/u/..._upgrade_1.jpg

DSP - amp bağlantısı yapıldı;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/..._upgrade_2.jpg

Tersten bir kare;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/..._upgrade_4.jpg

Bagajda son durum;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/..._upgrade_5.jpg

Subw'a geliyoruz. Yeni driver yine Peerless, ama bu sefer 8" ve RMS 110W. Isobaric tasarımda RMS 200W'ın üzerinde power handling anlamına gelir.

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...03/subw3_0.jpg

Artık laçka oldu, habire üretiliyor :);

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...03/subw3_1.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...03/subw3_2.jpg

Kabinet. Hacim bir önceki ile yaklaşık aynı, ama geometrisi neredeyse bir küp oldu;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...03/subw3_3.jpg

Bu sefer tek port;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...03/subw3_4.jpg

Devam;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...03/subw3_5.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...03/subw3_6.jpg

Yeni tweeter bu, dediğim gibi başka bir arabada dinleyip çok beğendim;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ter_Seas_1.jpg

Bu tweeter Hi-Vi gibi elektrostatik değil, klasik tipte. Bu yüzden arabanın A sütunundaki orijinal yerlerine takılacak. Fakat biraz modifikasyon yapmak lazım;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ter_Seas_2.jpg

Delik açılıyor. Driver'ı parçanın arkasına hapsetmeyeceğiz. Stok driver parçanın arkasında, çok kötü. Aslında çoğu arabada estetik için bir perdenin arkasına gizliyorlar.

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ter_Seas_3.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ter_Seas_4.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ter_Seas_5.jpg

Takıldıktan sonra orijinal gibi durdu;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ter_Seas_6.jpg

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ter_Seas_7.jpg

Son durum;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...ter_Seas_8.jpg

Dikkat edilmesi gereken şey, bu driver Hi-Vi gibi direkt dinleyiciye bakmayacak (off-axis). Buna rağmen Hi-Vi'den iyi çalacağını tahmin ediyorum.

Son hareketimiz midbass için, Hi-Vi'yi çıkartıp yerine Vienna Acoustics'in midbass driver'larını taktık;

https://dl.dropboxusercontent.com/u/...%20midbass.jpg

Değişim tamamlandıktan sonra tekrar DSP kalibrasyonu yaptım.

Son durum ne oldu? Güzel oldu. -Eskiye göre- her açıdan ileri gitti.

Öncelikle tweeter'lar eziyor! Bu kadar iyi olacağını tahmin etmemiştim. Akustik şarkılardaki ziller, ses yansımaları vs. çok iyi. Belli ki bu sefer hi-end'e yaklaştık.

Midbass'lar eskisinden daha iyi oldu, bu driver'lar daha fazla güç kaldırıyor. Ancak yine de gereğinden fazla mid duyuyorum. 3 tane midbass'tan sonra belli ki PXA-H100'ün yetenekleri ve IMPRINT yazılımı ile ilgili yetersizlikler mevcut diye düşünüyorum. Ancak kulakları tırmalayan çok aşırı bir durum değil.

Bass konusunda 8" driver'lar ile çağ atladık. Bu hoparlörün yapısı ile eskisinden daha alt frekanslara iniyoruz, bir de daha rahat çalıyor (max. power handling). Bas frekanslar eskiden arabayı bu kadar doldurmuyordu.

Kablolama değişimi kendisini belli etti. Sesin genelinde arka planda bir sessizlik, temizlik hissediliyor.

Subw bu seviyeye gelince izolasyon hafiften yetmemeye başladı. Kapılardan arada sırada pis titreşimler geliyor :).

Ellerinize sağlık tam istediğim gibi titiz ve detaylı bir çalışma olmuş :)