Civalı fan mekanizması

Civalı fan mekanizması : Radyatörün arkasında , motorun önünde bulunan bir fan vardır. Bu fan ısı tahriklidir , belli bir ısı töleransını aştığında fanın ön bölümünde bulunan hafızalı metal genleşerek mekanizmanın içinde bulunan bir pimin dışarıya doğru çıkmasını sağlar. Bu pim dışarıya doğru çıktığında mekanizma kendini kitler ve fan devreye girmiş olur. Yani bu pim dışarıda iken mekanizmayı kitler , hafızalı metal soğuyup tekrar eski haline geldiğinde (gerekli soğutmayı sağladıktan sonra) pimi içeriye ittirir ve mekanizmayı boşa çıkarır , dolayısı ile fan durur.

Mekanizma kitli olduğunda motorun devriyle eş değer dönüş hızına sahiptir ve etkili bir soğutma sağlar. Fan devreden çıktığında belli bir devirle yine de döner motor çalıştığı sürece fakat motorun devri arttığında fanın hızı sabit kalır.

Eğer fan mekanizması kilitli kalırsa ; Bilindiği gibi her motorun fabrikası tarafından belirlenen kritik bir çalışma ısısı vardır. Bu belirtilen ısının altında ya da üstünde çalışması motora zarar verir. Bu nedenle eğer ki fan kilitli kalırsa motorun devrine eş değer bir hızla döneceğinden sürekli motorun ön kısmını soğutacak , diğer kısımların sıcaklıkları o kadar düşmeyecek ve motorun bir kısmı soğuk , bir kısmı ise sıcak çalışacaktır. (Ayrıca fan radyatörün etrafındaki sıcak havayı vakumlar bu nedenle motorun ısısı genelde de düşüktür.)

Böylelikle motorun bir kısmı genleşecek , bir kısmı genleşmeyecektir , ayrıca önerilen sıcaklıkta çalışmadığından motordaki parçaların genleşme toleransları ortadan kalkacak , parçalar hesaplandığı gibi çalışmayacak ayrıca yağlama da istenildiği gibi olmayacaktır.

Genleşme olmazsa : Her motorda gömlek ve piston arasında belli bir genleşme toleransı bulunur. Bu tolerans aslında segmanlar tarafından karşılanır. Fakat bu segmanların kaldırabileceği tolerans , fabrika tarafından motorun ideal verim vereceği ısıya göre ayarlanmıştır. Motor ideal ısısını bulamadığında genleşme olamayacağından bu tolerans segmanlar tarafından karşılanamaz ve silindir gömleğin içerisinde gidip gelirken kayacağına bir burkulma hareketi gösterir ve gömleğin içerisine girme eğiliminde bulunur. Bu tüm çalışan parçaları zorlayıcı , aşındırıcı bir etkidir ve motorun ömrünü ciddi bir biçimde azaltır.

Sonuç : komprasyon düşüklüğü , gömleklerde ovalleşme , krankın ve piston , piston kollarının zarar görmesi gibi sayabileceğimiz bir çok zararı vardır.

Aslında çok güzel bir sistemdir fakat yatmaya gelmez. Hafızalı metalde kaput içindeki nemin çiğ şeklinde motorun üzerine düşmesi sonucunda yukarıda bahsettiğim pim’e korozyon nedeniyle yapışabilir ve fan açık kalabilir veya metal bir süre sonra yorulur ve işlevini kaybeder , sağırlaşmasına neden olur ısıyı algılayamaz. İşlevini kaybeden metal genellikle fan’ın çalışmamasına , sonuç olarak motorun soğutulamamasına yol açar bu durumda fanın merkezinin yenisi ile değiştirilmesi en iyi yoldur. Başka bir araçtan uydurma kesinlikle yapılmamalıdır. Zira her aracın radyatör yapısı farklı olabileceği göz önünde bulundurularak fan merkezinin ısıya duyarlılığının farklı olabileceği hesaba katılmalıdır.