Printable View
Selamlar.
Rölanti sensörleri hakkında bilgi istiyorum internette bu sensör için hep aynı şeyler yazılmış motorun rölantide kalmasını sağlar-mış peki bunu nasıl yapıyor çalışma prensibi hakkında bilgisi olan varsa beni aydınlatsın lütfen .
Ayrıca elinde motor üzerindeki tüm sensörlerin ne işe yaradıklarını, icra ettikleri işi ne şekilde yaptıklarını çalışma prensiblerini vs. anlatan döküman olan varsa paylaşırsa çok sevinirim :icon_tup:
Rolanti sensoru die birsey yok. Rolanti valfi vardir. Bazi arabalarda sadece on-off calisan selenoid valf. Bazilarinda step motor var. Bunu da beyin motor sicakligi ve devire gore acip kapatir
Yavuz teşekkür ederim hani on off çalışır diyorsun ya açtığında ne oluyor peki manifolda rölanti devrine yetecek düzeyde oksijen mi girmiş oluyor ? Yani bu valf neyin girişini kontrol ediyor ? Ayrıca bu rölanti valfinin jigle ile bir ilişkisi varmı ?Alıntı:
yavuz364 Nickli Üyeden Alıntı
Abi sağolasın bunun türkçesi yokmu :)Alıntı:
Gunes G. Nickli Üyeden Alıntı
Valf açıldığında gaz kelebeğine paralel olarak, gaz kelebeğinden geçen havanın dışında ekstradan hava girişi oluyor..
Yani manifolda hava girişi sağlıyor..
Jigle olayı daha farklı, jiglede ekstradan yakıt girişi olur.. soğuk havalarda kolay ısınsın die,
Alıntı:
0M42 Nickli Üyeden Alıntı
Abi sistem olarak farklı olsa da iacv yani rölanti valfine, soğuk motorda rölanti devrini yükseltmesinden dolayı halk arasında 'otomatik jikle' denebiliyor.Alıntı:
yavuz364 Nickli Üyeden Alıntı
Sağolasın yavuz peki rölanti valfi olmayan motor varmıdır ?
var tabiki bazı elektronik gaz kelebeği olan araçlar servo motorlar sayesinde kelebek pozisyonunu değiştirerek rölantiyi dengeler :)Alıntı:
0M42 Nickli Üyeden Alıntı
:icon_tup:
Yeni konu açmıyayım burdan devam edeyim istedim.
Sensörleri araştırıyorum da maf olsun map olsun tps olsun hepsi uygun zaman da enjektörlerin püskürtme süresini belirliyor.Bir motorda bu üç sensör de olabiliyor bu durumda ecu hangi sensörün sinyaline göre hareket ediyor ?
Ve bazı atmosferik motorlarda hem maf hemde map sensörü oluyor bunun nedeni nedir ? Bu durumda ecu hangi sensörü baz alıyor ?
bıldıgım kadarıyla yanı okulda ogretılen bıze ; bu butun sensorlerın ecu ya atılan yazılımın krıterlerıne uyarak dengelı bı sekılde hava yakıt karısımının sılındır ıcerısıne alınmasını saglıyor yanı butun yakıt hattı ve egsoz hattu uzerınde bulunan sensorler sadece okuyo ve buna gore ecu ya bılgı verıyo ecu yanmanın devem etmesı ıcın yakıtın ne kadar gırecegını havanın ne kadar gırecegını hesaplayarak ona gore yakıt verıyo. yenı sısemlerde "tdipower" hocamın dedıgı gıbı servo motorlarla gaz kelebegı pozısyonuda ona gore ayalanıyo :) yanlıs bıldıgım bısy varsa duzeltılırse sevınırım hem bende bılmıs olurum yanlıslarımı :D
loading : suyla VERİMLİ calısan motor hakkıında calısmaya devam edıyo .. :)
yakıt ve ateşleme haritaları 2 eksenli ve genel olarakAlıntı:
0M42 Nickli Üyeden Alıntı
1. motor yükü (maf veya map)
2. motor devri
eksenlerinden oluşur
Bu eksenlerinin değerlerinin çakıştığı noktadaki değere göre (örneğin 3000 devir ve 80 kpa mutlak basınç (map ölçümü)) yakıt püskürtür veya ateşleme yapar
bu duruma göre motorun 2 ana sensörü vardır
1. motor yükünü ölçen map yada maf sensörü
2. devri ölçen CPS - Crankshaft Position Sensor
Turkce yok maalesef :(Alıntı:
0M42 Nickli Üyeden Alıntı
Tavsiye olarak bu tarz bilgileri ingilizceden ogrenmeye calis, mutlaka zorlanirsin, elinde sozlukle kelime kelime ugrasirsin belki anlamak icin ama Ingilizcen farkinda olmadan inanilmaz gelisir.
En guzel yanida kastirarak ogrendigin icin asla unutmazsin.
(bilgiler hatalı ise düzeltin)
sonuçta temel araç kontrolü şöyle işliyor
motora giren hava ne kadar??? önce o ölçülüyor ve biliniyor
ona göre orantılı bir şekilde benzin gönderiliyor.
motora giren havanın kütleside
ya map sensörü + havanın sıcaklığı sonucu bir formül ile belirleniyor
yada daha iyisi maf sensörü ile direk sonuca ulaşılıyor.
tabiki bunu yapmanın başka yöntemleri formülleride olabilir
mesela subaru GC8 lerde hem maf hemde map sensörü var
yanlışım yaksa, map sensörü turbo basıncı ayarı için sadece
rölanti valfi:
adı üstünde araç rölantideyken yani gaza basmıyorken yada gazdan ayağınızı çektiğiniz zaman rölantiyi ayarlayan bir valf.
kısacası gaz kelebeği kapalı konumdayken, motora ufak ufak hava kaçıran valf.
bu valf dengeli bir şekilde çalışır "sürekli"
yani daha çok hava lazımsa çok gönderir ki motor devri düşmesin
az lazımsa havayı kısarki motor devri aşağıya insin
çalışmasıda step motor tarzında yada açılıp kapanan valf tarzında selenoid gibi olabilir.
bu açılıp kapanmaya basit bir örnek vereyim.
hava kontrolü nasıl yapılıyor ?
odanızdaki lambanın anahtarını tık tık tık açıp kapatın
bu esnada lambaya değil oda ya bakın
tık tık tık açıp kapatırkenki ortam aydınlanmasına bakın.
şimdi de anahtarı 2 elinizle çok hızlı bir şekilde kapatıp açmaya çalışın
tırrrr diye
bu sefer daha çok aydınlanma sağladığınızı anlayacaksınız
işte rölanti valfi yada selenoid tarzı ürünlerde bu şekilde çalışıyor.
Abi o zaman atmo bir motorda hem maf hemde map kullanmak motorun daha düzenli çalışması için işi garantiye almak gibi bir şeymi oluyor ?Alıntı:
XSi Nickli Üyeden Alıntı
Tavsiyene uyacağım hatta ingilizce için yazın kursa gitmeyi düşünüyorum zaten ingilizce olmadan bu işleri öğrenmeye çalışmak üç katı daha zor haklısın :icon_tup:Alıntı:
Gunes G. Nickli Üyeden Alıntı
Sağolasın abi bir şey daha soracağım hani motor soğuk iken marşa basıldığında rölanti devri önce yüksek olur 2 - 3 sn içinde yavaş yavaş jigle seviyesine düşer o zaman bunu yapanda rölanti valfi dir sanıyorum ?Alıntı:
Maxi Nickli Üyeden Alıntı
birini kullanmak yeterlidir aslında, çoğu OEM uygulama da sadece biri kullanılmıştırAlıntı:
0M42 Nickli Üyeden Alıntı
Fakat atmosferik motorda hem maf hem map kullanılan uygulamalar var, bu uygulamada motor yükü maf ile ölçülüyor, map ile düzeltmeler yapılıyor diye biliyorum.
karbüratörlü bir araca yapılacak uygulamada 1 tanesini tercih etmek motoru sağlıklı çalışmasına yetecektir.
rölanti valfi / motoru, gaz gelebeğindeki bir deliği kapatıp açarak motora giren havayı arttırıyor veya azaltıyor denilmişti zaten, ilk çalıştırma esnasında da motor rahat çalışsın diye bu valf hava deliğini tamamen açıyor, motor çalışıncada (devir yükselince) , beyin tarafından olması gereken konuma göre hareket ettiriliyorAlıntı:
0M42 Nickli Üyeden Alıntı
örneğin motor soğukken 1000 devir, ısındıkça düşerek 850 devire gelir gibi..
Usttede yazmistim rolantiye valfi otomatik jikle olarakta bilinir diye, yani aynen öyle o işi yapanda rolanti valfiAlıntı:
0M42 Nickli Üyeden Alıntı
otomobil sensörlerinde can-bus adı verilen bir haberleşme sistemi var. bu sistem tek kablo üzerinden tüm sensörlerin bilgi vermesini sağlıyor ve sistemde öncelikli kompenentler var.Alıntı:
0M42 Nickli Üyeden Alıntı
Can bus sistemi motor sensörleri ile bağlantılı değildir..
Can bus motor dışındaki bütün haberleşmeyi yapar ancak motordaki sensörlere motor beyini dışında hiçbiryerden müdahale edemezsiniz..
Can-bus motor sensör bilgilerini motor beyininden alır.
Alıntı:
cXe Nickli Üyeden Alıntı
haklı olabilirsiniz, bize sadece ecu ile sensörler arasında haberleşme can-bus ile yapılır demişlerdi, motor sensörleri hariçtir diye ayrıca belirttiklerini hatırlamıyorumAlıntı:
yavuz364 Nickli Üyeden Alıntı
ayrıca canbus iletişimi çok yeni araçlarda bulunur, belki 2005 senesinden sonra.Alıntı:
cXe Nickli Üyeden Alıntı
öyle gidip 1996 model bir araçta can man bulunmaz.
+ sensörler direk ecu ya bağlıdır bildiğin kablo ile
jikleAlıntı:
0M42 Nickli Üyeden Alıntı
motor sıcaklığına göre ilk çalıştırmada hem fazla benzin gönderilir hemde motor devirli çalıştırılır. bu iki ayrı haritada tutulabilir benim bildiğim.
sonuçta her ikiside motorun sıcaklık bilgisini kullanır.
can-bus ın amacı zaten tek kablo ile haberleşme değil mi, neden tek tek bağlı olsun ki?Alıntı:
Maxi Nickli Üyeden Alıntı
çünkü güncel çoğu sensor çıkışı 0-5 voltAlıntı:
cXe Nickli Üyeden Alıntı
map sensoru 0-5 volt
tps sensoru 0-5 volt
maf sensoru 0-5 volt
su sıcaklık direnç çıkışlı
yağ sıcaklık direnç çıkışlı
lambda sensoru 0-1 volt çıkışlı
sensor çıkışları dc volt yada direnç çıkışlı
can bus digital bir iletişim haberleşme şekli?
mesela klima beyni ile araç beyni can bus ile haberleşir
yada abs beyni ile klima beyni
araç teybi ile araç beyni olur
alarm sistemi ile araç beyni olur
ama sensörü direk canbus a dahil edemezsin
öncelikle biraz temelden yazmak istiyorum arabadaki ecu ve sensör ilişkilerinden başlayalım
iat : hava sıcaklık sensörü olarak adlandıra biliriz amacı içeri giren havanın sıcaklığını ecu ya iletmektir beyinde bu veriyi kullanarak aracın avansına müdahalede bulunur soğukken avans verir hava ısındıkça motoru rotara çeker ebayda veya sahibindende bazen görürsünüz 30hp verdiği iddaa edilen chipler vardır bu sensörü yanıltmak için kullanılır araca 3-5 derece avans verebilirsiniz
clt: su sıcaklık sensörü aracın motor suyu ısısını ecuya bildirir ecu bu bilgiye göre aracın ilk marştaki yakıt miktarını jikle görevi görüp aracın ısınması için gerekli olan fazla yakıtı soğuk motora avans verilme işlemini motor soğukken max. 4000 ısınınca normal devir çevirmesi veya vtec açma vs. gibi işlemleri bu sensörden alınan değerler sayesinde kontrol eder aslında dandik bi sensör gibi gözüksede gerçekten önemli bi sensördür bu sensör arızasında özellikle kışın aracı çalıştırmanız çok zorlaşır veya tam tersi durumda aracınız aşırı derecede yakıt sarfeder
tps: gaz kelebeği potansiyometresi bize gaz kelebeğinin açıklık miktarını belirtir genellikle 2000 öncesi araçlarda kaldı artık yeni araçlarda çok fazla gözükmemektedir yeni araçlarda mekanik telli gaz pedalları kullanılmadığı için gaz kelebekleride motorlu hale geldi bu sebepden extradan bi tps sensörüne veya bi rölanti düzeleyicisine çok ihtiyaç duyulmuyo hee tabiki aracınızdaki elektronik gaz kelebeği içinde kelebeğin açıklığını okuyup feed-back yapan bi sensör vardır ama değiştiremiyeceğiniz için herhangi bi arızada gaz kelebeğinin yenisini almak zorundasınız
o2 : oksijen sensörü veya sondası vs. gibi isimler alır aracınızdan çıkan yanmış gazlar içindeki oksijen miktarını okuyarak beyine düzeltme vermesini sağlar eski araçlarda 1 tane varken yeni araçlarda 4 taneye kadar çıkmakta
krank - egzantrik sensörü : okuyucu olarak bilinen bu sensörler aracınızın en önemli sensörüdür bozulduğu anda yolda kaldınız demektir veya bozulmaya yakın 4000-5000 devir üzeri çevirememe gibi arızalar verirler 2000 öncesi araçlarda egzantrik sensörü çok göremezsiniz katılaştırılan emisyon kuralları neticesinde araçların full-sequential enjeksiyon sistemine geçmesi zorunlu hale geldiği için yeni araçlardada bu sensörlerden 3-4 adet görmeniz mümkündür krank üzerine yerleştirilmiş olan sensör krankın açısını motora bildirir egzantrik üzerindeki sensörlerde sübap zamanlamasını motora bildirirler ecu bu verileri alarak full-cop ve full-sequential olarak hangi bobinin ne zaman çakıcağını hangi enjektörün açılıp kapanacağını ecu içindeki haritalardan aldığı verilere göre kumanda eder bazı araçlarda vr tip sensörler çıkarken yeni araçlarda daha hassas olan hall-effect tip sensörler çıkmaktadır
yakıt basınç sensörü : bu sensör çok az arabada vardır depodaki yakıt miktarı azaldığında benzin basıncı düşüceği için ecunun düzeltme vermesini sağlar
rölanti valfi : rölanti düzenleyiciside denilen bu parça eskiden bugüne evrim geçirerek en sonunda tps gibi yok oldu diyebiliriz ilk olarak motor sıcaklığıyla çalışan valfler vardı hiçbir elektrik girişleri yokdu daha sonra on-off denilen iki pinli olanları çıktı ecu tarafında veya su sıcaklığı ile çalışan switchler vasıtası ile kumanda edilirlerdi ama hassaslıkdan çok ötede olan malzemelerdi açık olduklarında atıyorum 2000 kapandıklarında 500 gibi çalışırlardı bu sorunun üstesinden gelmek için daha hassas valfler kullanılmaya başlandı yine 2 pinli veya honda subaru e30 bmw gibi araçlardan çıkan pwm la çalışan valfler çıktı daha sonra 4 -5 pinli step motor lu olanları çıktı en son olarak günümüzde kullanılan (aslında yoklar ama aynı işi yapıyolar ) elektronik gaz kelebekleri bu valfi ortadan kaldırdılar artık ecular rölantiyi hassas olarak tutabilmektedirler bunu yaparkende siz hiç bi şekilde göstergede veya başka bi şekilde hiç bişi anlıyamazsınız
son olarak bu yukardaki parçalar ve ecu, anolog veya logic olarak haberlerşirler dijital buslarla iletişim ecu gösterge paneli obd portu immobeyni abs veya bsi beyni arasında gerçekleşir
senin dediğin şekilde olursa herbir araçın maliyeti ikiye katlanır yani kablodan tasarruf edeyim derken aldığı sensörlerden firmalar zarar eder ve herbir sensörün fiyatı 10 misli katlanırAlıntı:
cXe Nickli Üyeden Alıntı
birde dandik bi 0-5 v sinyal için adam oraya canbuscontroller buffer vs. koymaz çeker iki kabloyu oldu bitti zaten artık göğüs içine sinyal kabloları yok denecek kadar az geliyo hemen hemen hepsi ecuya bağlı yani aracın içi ile motor kısmı birbirinden yalıtılmış vaziyetde ecu dışardaki tüm sensörlerden verileri alıp işleyip araç içerisindeki beyne veya gösterge paneline dijital buslar sayesinde gönderiyo buda yeteri kadar kablo tasarrufu sağlamakda
unutmuşum maf ve map senörü veya akışmetre motor içine giren havanın miktarını hesaplamakda kullanılır maf mapa göre çok daha hassas ölçüm yapar buda düşük emisyon demektir. hem map hem maf koymakda motorun sağlığı ile alakalı sonuçta üretilen araç dünyanın her yerinde değişik koşullarda kullanılıyo deniz seviyesindeki havanın basıncı ve miktarı ile everestin veya himalayalarda ki havanın basıncı ve içinde barındırdığı oksijen bir değil bunları ölçmek ve hassas bir hesaplama yakıt ve avans ayarı yapmak için map sensörü gerekmekte