Sürtünmeyi 0 a indiren Türk Mühendis
Karbon kaplama teknolojisini icad ederek, bilim dünyasinda çigir açan ve ABD'nin "yüzyilin 100 bilimadami"ndan biri kabul ettigi Prof. Ali Erdemir''e, yillar önce is aradigi Türkiye'de resepsiyon memurlugu uygun görüldü.
Halen ABD Enerji Bakanligi'na bagli en önemli arastirma - gelistirme merkezlerinden biri olan "Argonne Research" de çalisan Prof. Erdemir, 1977'de Istanbul Teknik Üniversitesi Metalurji Bölümü''nden mezun olduktan sonra lisansüstü egitim için ABD'ye gitti. Georgia Institutes of Technologies'te doktorasini tamamlayan Erdemir''in en büyük hayali, bilimsel ideallerini Türkiye''de gerçeklestirmekti.
Prof. Erdemir, 1986'da Ankara'ya gelip is aramaya basladi. Ne var ki "kendisine uygun bir is" bir türlü bulunamadi. Bir gün tanistigi bir milletvekiline egitiminden ve hedeflerinden bahsetti. Milletvekili, Erdemir'in issiz olmasina üzüldü ve su teklifte bulundu "Madem Ingilizce biliyorsun. Büyük Ankara Oteli'nin resepsiyonunda çalis."
Bu tekliften sonra Türkiye'de kalamayacagini anlayan Erdemir ABD'ye geri döndü. 1987'den itibaren 4 bin 500 bilim adaminin görev yaptigi Argonne Research'e kabul edildi. Erdemir, burada yaptigi çalismalarla bütün dünyaya adindan söz ettirdi.
Erdemir'in en önemli çalismasi ise otomotiv dünyasinda dönüm noktasi olarak kabul edilen, "karbon kaplama" adinda bir alasimla, sürtünme katsayisini binde bire kadar indirmesi oldu. Motor ve motor aksamlari bu alasimla kaplandiginda, motorun ömrü iki kat artiyor, yakit tüketimi yüzde 20 azaliyor.
Karbon kaplama yapilan motor, kükürtsüz benzin kullanimina da olanak sagladigi için otomobilin çevreye olan zarari en aza inmis oluyor. Erdemir, karbon kaplama bulusuyla bilim dünyasinin en önemli sekiz ödülünü pesi pesine aldi.
Prof. Erdemir, bulusunun sadece otomotiv degil, uzaydan beyaz esya endüstrisine kadar sinirsiz alanda kullanilabilecegini söylüyor.
Ancak, bulusun ilk taliplileri otomotiv üreticileri oldu. Üç binin üzerinde yan sanayi firmasinin yani sira General Motors, Ford, DaimlerChrysler, Toyota, Isuzu ve Honda "karbon kaplamanin" patentini almak üzere basvuruda bulundu.
Bulusun 21'inci yüzyilda tüm otomotiv sektöründe kullanilacagini belirtiyor.
ABD ARGON LABORATUVARLARI: ``DR. ERDEMIR`IN BULUSU, ENDÜSTRI UYGULAMALARINA YAKLASTI"
CHICAGO - ABD Enerji Bakanligi ile Chicago Üniversitesi`nin ortak kurulusu Argon laboratuvarlari, Türk bilim adami Dr. Ali Erdemir`in karbon atom kaplama bulusunun, endüstriye hazir hale geldigini web sitesinden ilk haber olarak duyurdu.
Argon laboratuvarlarinin haberinde, bulusla ilgili olarak son dört yilda 3 binin üzerinde basvuru oldugu, endüstri mühendislerinin karbon kaplama bulusuna büyük ilgi duyduklari belirtildi.
Sürtünme katsayisini sifira indiren bulusuyla bir anda triboloji biliminin dünyadaki bir numarali ismi haline gelen Dr. Ali Erdemir, bu bulusuyla ikinci defa R&D 100 ve Discover ödüllerine layik görüldü.
Dr. Ali Erdemir, daha önce de borik asidin motor ve makinalarda sürtünme ve asinmayi önleyici özelligini bularak, bu bilimin Nobel`i sayilan R&D 100 ödülünü aldi.
TEST MAKINESI IFLAS ETTI
Dr. Ali Erdemir, bulusunu bir bilyeye kaplayarak, test makinesinde denedi. 32 gün içinde bilye test makinesinde 17.5 milyon defa agir sürtünme altinda döndürüldü. 32 gün sonra test makinesi bozuldugu halde, Dr. Erdemir`in karbon atom kaplamasinin hala bilyenin üzerinde gözle görülür sekilde durdugu belirlendi.
Dr. Erdemir`in bulusunu ``akil almaz`` olarak nitelendiren uzmanlar, bulusun endüstride uygulanmasiyla, milyarlarca dolarlik tasarruf saglanabilecegini kaydetti.
Argon Laboratuvarlari Teknoloji Transfer Ünitesi, Amerikan CemeCon ve Alman CemeCon firmalarinin, karbon kaplamayi çesitli endüstri imalatlarina kaplayabilecek makineler üzerinde çalismalara basladigini duyurdu.
Gerekli kaplama makineleri ortaya çiktigi zaman, karbon atom kaplamanin 100 binlerce parçaya kaplanabilecegi ve endüstriyel hale gelebilecegi kaydedildi. Kaplamanin dizel gaz sistemi, roket atan rampalar, mil yataklari, imalat makineleri, kompresörler ve daha yüzlerce endüstri parçasina uygulanabilecegi bildirildi. Amerikan Havacilik ve Uzay Dairesinin (NASA) karbon atom kaplamayi yakin takibe aldigi ve bazi denemelere basladigi belirtiliyor.
Türk bilim adami Dr. Ali Erdemir ile ilgili habere, Argon laboratuvarlarinin ``http://www.anl.gov`` internet adresindeki sitesinden ulasilabilir.
TÜRK BILIM ADAMINA 2 YENI ÖDÜL DR. ERDEMIR, ``ALLAN A. MANTEUFFEL`` VE ``AL SONNTAG`` ÖDÜLLERINI KAZANDI
CHICAGO - Teknolojide cisimlerin sürtünmelerini inceleyen bilim dali olan tribolojinin dünyadaki en önemli isimlerinden Dr. Ali Erdemir, "Tribology and Lubrication" adli kurulusun "Allan A. Manteuffel" ve "Al Sonntag" ödüllerini kazandi.
Endüstride alüminyum plakalarin sekillendirilmesi için yeni bir yaglama teknigi gelistiren Dr. Erdemir''e "Al Sontag" ödülü, bulusunun çevre kirlenmesini önleyici ve enerji tasarrufu saglayici islevi nedeniyle verildi. Dr. Erdemir''in, borik asit kullanarak kuru film seklinde gelistirdigi yaglama teknigiyle, otomobillerin alüminyum gövdeleri daha az enerji harcanarak ve çevreye zarar vermeden sekillendirilebilecek.
Otomobil fabrikalarinda alüminyum sekillendirilmesinde kullanilan yaglarin, hem çalisanlara, hem de çevreye zarar verdigine isaret eden uzmanlar, Dr. Erdemir''in uzun zamandan beri endüstri ve çevre uzmanlarini rahatsiz eden bir soruna çözüm getirdigini kaydediyor. Dr. Ali Erdemir''e "Al Sonntag" ödülü, 21 Mayis''ta ABD''nin Houston kentindeki Hyatt Regency Oteli''nde düzenlenecek özel bir toplantida verilecek.
Ayni kurulusun "Allan A. Manteuffel-2002" ödülüne de layik görülen Dr. Erdemir''e bu ödülü, sürtünme katsayisini sifira indiren bulusu nedeniyle verildi. Son yillardaki buluslariyla bugüne kadar birçok ödül kazanan Dr. Erdemir, buluslarinin endüstride uygulanmasinin kendisi için en büyük ödül olacagini söyledi.
Dr. Erdemir''in borik asitle ilgili bulusu, ABD ve bazi ülkelerde "Silk Motor" adiyla, motor yaglarina katki maddesi olarak pazarlaniyor. Motor yagina konulan bu maddenin motordaki asinmayi önledigi ve motorun ömrünü en az üç kat artirdigi belirtiliyor. Bu madde, ayrica yüzde 12 civarinda benzin tasarrufu saglayabiliyor. Dr. Ali Erdemir''in buluslariyla silah sanayiinin ve uzay merkezlerinin de ilgilendigi bildirildi.
Türkiye'de is bulamadi ABD'DE OSCAR KAZANDI
ISTANBUL - ABD''de iki buyuk bilim odulu alan Dr. Ali Erdemir ile New Mexico''daki evinde Internet araciligi ile soylesi yaptik. Dr. Erdemir, 1986 yilinda ABD''de doktorasini tamamlayarak Turkiye''ye geldigini; ancak gunlerce is aramasina ragmen, tatminkar bir is bulamayip yeniden ABD''ye dondugunu soyledi.
SEZAR'IN HAKKI SEZAR'A
Turkiye'de is bulamayan bilim adamimiza ABD''liler sahip cikmis durumda. ABD butun imkanlari Erdemir''e sunmus. Erdemir kendisine sunulan imkanlari soyle anlatiyor: "Benim calistigim laboratuvarin yillik butcesi 500 milyon dolardir (yaklasik 135 trilyon lira). Benim gibi bir bilim adaminin laboratuvara yillik masrafi yaklasik 250 bin dolardir (680 milyar lira). Benim calistigim konuda laboratuvarin harcadigi para yaklasik 4 milyon dolardir (1.08 trilyon). Deney aleti ve malzeme konusunda hicbir eksigimiz yok. Boyle bir imkanin saglandigi ortamda tabii ki basarili olmamak mumkun degil. Zaten butun bu imkanlara ragmen basarili degilseniz, burada yukselme sansiniz sifirdir. Amerika''da, basarili bilim adamina saygi, sevgi ve ilgi cok fazladir. Kisacasi Sezar''in hakki Sezar''a verilir."
TURKIYE'DE CALISMAYI COK ISTERDIM
Turkiye'de calismayi cok arzu ettigini soyleyen Erdemir, R&D ödülünü aldiktan sonra Turkiye'den cok sayida mesaj aldigini kaydederek, "Bu mesajlar inanin beni cok etkiledi. Benim basarimi paylasan, bilime yaptigim ufak bir katkiyla buyuk gurur duyan tum vatandaslarimiza, genclerimize candan tesekkurlerimi iletiyorum." dedi.
BULUSLARI NE?
Ali Erdemir, bilimsel calismalarini genelde asinma ve surtunmenin azaltilmasi ile enerji tasarruflarinin artirilmasi konularinda yogunlastirmis durumda. Yaklasik 11 yildan bu yana ABD'de Argonne National Laboratory'de calismalar yapan Ali Erdemir'in ilk bulusu Borik asit. Ali Erdemir, 1991 yilinda ulkemizde tonlarca rezervi bulunan boraks madeninden uretilen borik asitin yaglayici bir madde oldugunu kesfetti. Borik asit su siralarda ABD''de motor yaglarina katki maddesi olarak gelistirilip, denenmekte. Bir firma "Motor Silk" adi altinda bu ticari urunu piyasaya surmek uzere. Erdemir, Borik asidi motor yaglarinda kullanarak hem yuzde 15 yakit tasarrufu sagladi, hem de motor yataklarindaki asinmayi onledi. Dr. Ali Erdemir, bu ilk bulusundan dolayi Bilim Nobel''i olarak kabul edilen R&D-100 odulune layik goruldu. Daha sonra teflondan 30-40 kat daha kaygan olan NFC adli bir maddeyi bulan Dr. Erdemir, ABD''de bilim Oscar''i olarak kabul edilen Discover odulune layik goruldu.
ALI ERDEMIR KIMDIR?
1954 Kadirli-Adana dogumlu olan Erdemir, ortaokulu Kadirli'de, liseyi Adana'da, Metalurji dalinda lisans egitimini de ITU''de yapti. 1977'de lisans derecesini alip yaklasik 2 sene Iskenderun Demir Celik Fabrikasi''nda calisan Erdemir, 1979'un baslarinda Amerika''ya master egitimi icin gitti. Erdemir, masterden sonra doktoraya kalarak metalurji ve malzeme muhendisligi dalinda, 1986 yilinda doktorasini tamamladi. Erdemir, Atlanta kentindeki Georgia Institute of Technology'den mezun oldu. 1987 yilinda Turkiye'ye donen ve is arayan Erdemir, tatminkar bir is bulamayinca doktora sonrasi bilimsel calismalar yapmak icin yeniden ABD''ye dondu. Erdemir 1987'den bu yana Argonne Laboratuvari''nda calisiyor.
ARGON: Amerika'nin dev ulusal laboratuvari Ikinci Dünya Savasi''ndan sonra 1946 yilinda kurulan Argon Ulusal Laboratuvari, Enerji Bakanligi'nin en büyük arastirma merkezlerinden biri. Devlet, öngördügü konularda arastirma ve gelistirme yapilmasi için kurdugu laboratuvarin gerekli finansmanini karsilamakta. Yillik 470 milyon dolar dolayindaki bütçesi ve 1775'i bilimadami olmak üzere toplam 4 bin 500 çalisaniyla birlikte Argon buluslarin yapildigi dev bir laboratuvar. Yönetimi Chicago Üniversitesi''ne birakilmis durumda. Devlet sadece istedigi çalisma alanlarini belirtiyor. Su anda atom çekirdegi üzerine çalismalardan, yerel iklim degisikligi arastirmalarina kadar 200 civarindaki proje üzerinde bilimadamlari burada çalismalar yapiyor. Laboratuvar devlet tarafindan desteklenip, üniversite tarafindan yönetilmesine ragmen özel firmalarla da yakin temasta. 1990 yilindan bu yana Argon 600''den fazla firma ve çok sayida kurulusla irtibatli olarak çalismalarini yürüttü. Laboratuvar ABD'de iki ayri bölgede konuslandirilmis. Biri Illionis Eyaleti'nde Chicago'nun 25 mil kuzey batisinda ormanlik bölgede bulunuyor ve burada yaklasik 3 bin 600 kisi çalisiyor. Digeri Argon Bati adiyla aniliyor ve Yilan Nehri Vadisi'ndeki Idaho Selalesi'nin 50 mil batisinda yer aliyor. Bati Argon, nükleer reaktör arastirmalarinin büyük kisminin yapildigi bir merkez ve 900 çalisani var.
Alintidir
