Karbüratör nedir? Nasıl ayarlanır?
Selamlar,
mantığın kavranması ve temel şekilde bilgi sahibi olabilmek için RC araçlarındaki karbüratör sistemi ve ayarı anlatılacak. Bu temel mantık ile araçlardaki sistemlerde aynı işlevi görür. Konu altında ek bilgi veren olursa ayrıca memnun olurum hatalarım olabilir, bilgiler toplama ve derlemedir..
Karbüratör Nedir;
İstenen hava/yakıt karışımının, yanma odasına aktarılmasını sağlayan bölümdür. Yakıt deposundan çıkan ve motora giden hortumun, girdiği parçadır. Yakıt deposundan çıkıp, egzoza giden hortum ile karıştırılmaması gerekir. ***** onun gittiği yer egzozdur.
Karbüratör ayarına başlamadan önce bilinmesi gerekenler;
Yarışlarda kullandığımız motorların karbüratöründe genelde 4 vida bulunur. Günümüzdeki RTR araçların karbüratörleri de genelde 3 vidalıdır. Ekstra olan 4üncü vida altdevirin ince ayarı için kullanılır. Biz bu yazımızda 3 vidalı karbüratörün ayarı ile ilgileneceğiz.
Referans olarak aşağıdaki resimde 4 vidalı bir resim verilmiş ve hangisinin ne işe yaradığı açıklanmıştır. 3 Vidalı karbüratörde alt devirler için iki vida yerine tek vida kullanılır ve genelde bu resimdeki “alt devir büyük” olarak belirtilen yerde bulunur.
http://m1308.hizliresim.com/1d/5/r59hh.jpg
3 vida bulunan karbüratörlerde bu vidaların ayarladığı şeyler şunlardır
- Rölanti
- Alt devir hava/yakıt karışımı
- Genel hava/yakıt karışımı
Bu vidaların hepsi bildiğimiz şekilde dişlidir. Yani saat yönünde sıkıştırılır ve saat yönünün tersine doğru açılırlar. Bu vidaların sıkılması ve gevşetilmesi halinde olacaklar şunlardır.
Rölanti Sıkıldıkça, rölanti yükselir, gevşetildikçe rölanti düşer.
Alt devir ayarı sıkıldıkça fakirleşir, açıldıkça zenginleşir.
Genel hava/yakıt ayarı kısıldıkça fakirleşir, açıldıkça zenginleşir.
Ayarlar motordan motora hassasiyet farkı gösterebilir. Ancak genel geçer kural, en hassas ayarın alt devir ayarı olduğudur. Bu nedenle maksimum 1/16 turluk kademelerle oynanmalıdır. Genel karışım vidası hiçbir zaman 1/8 turdan fazla kademelerle değiştirilmemeli. Her değişiklik sonrası motorun durumu gözlemlenmelidir.
Motor Ayarı
Rölanti:
Motorun rodajının sağlıklı bir şekilde yapıldığını, pinion spur oturmasının iyi, debriyaj ayarının ise doğru olduğunu farzederek ayarımıza başlıyoruz. Tabiki bujimiz sağlam, buji ısıtıcımız da dolu. Kısacası motorun çalışmasına etki edebilecek tüm parametreler (depo, hortum vs) normal durumdadır.
Motor çalıştırılır ve bir dakikada rölantide ve ara gazlar verilerek ısınması beklenir. Bu noktada düşük rölanti nedeniyle motor duruyorsa, rölanti vidası biraz sıkılarak, devrin yükseltilmesi sağlanır. Normal kullanım için lastikleri çok çevirebilecek, yarış kullanımı içinse biraz daha yüksek rölanti tercih edilmelidir. Aradaki pompalamalar sırasında motor yığılarak duruyorsa, bu durumda alt devir vidası bir kademe kısılabilir.
Genel Karışım:
Tüm bu ayarlar birbirleri ile etkileşimli olarak çalışırlar ancak en önemli ayar genel karışım iğnesidir. Bu nedenle ilk olarak onun ayarlanması daha doğrudur.
1- Motor çok sıcak ise genel karışım beklenmeden çeyrek hatta yarım tur açılmalı. Motor dinlendirilmeli tekrar başlanmalıdır.
2- Bu aşamada motor ani hızlanmaların başında veya sonunda stop ediyorsa ve motorda hareret problemi yoksa, problem büyük ihtimalle alt devir ayarındadır.
Bu noktada alt deviri ayarlamakla uğraşmayın. Sadece motor durmayacak şekilde kullanmaya, ani hızlanmalardan kaçınmaya bakın. Yukarıda belirttiğimiz gibi genel karışım ayarı, diğerlerinin üstünde bir etkiye sahiptir, bu nedenle alt devir ayarını en son yapacağız.
3- Motorun ideal sıcaklığını manuelden temin ediniz ama genel kural olarak 100-120 derece arasını normal olarak kabul edebiliriz.
4- Deponun boşalmasına izin vermeyin. Depo devamlı olarak yarıya yakın civarda (1/3-2/3 arası) dolu olmalıdır. Depo azaldıkça motor fakirleşir. Haliyle deponun sonundaki yakıtı kullanırken yaptığınız ayarla, dolu depo yaptığınız ayar birbirini muhtemelen tutmayacaktır.
Altdevir:
Motor istediğimiz sıcaklık derecesine geldiği ve tutarlı olarak çalışmaya başladığı zaman, alt devir vidasına yöneliriz. Karbüratöre giren vidanın sıkılarak yakıt akışını durdurmaya yönelik ve motor durana kadar geçen süreyi ölçmeye dayanan yöntemler vardır. Bu şekilde alt devirde harcanan yakıtla orantılı bir süre çıkar. Aslında doğru bir yöntemdir fakat referans olarak verilen süreler genelde 2-3 saniye gibidir ve aracın genel karışımının standart ayarlarda olduğu farzedilir. Halbuki, genel karışım diğer ayarları çok etkiler. Haliyle standart dışı bir ayar bu yöntemi geçersiz kılar. Biz bunun yerine biraz da konuyu anlamaya yönelik olarak biraz farklı bir yöntem kullanacağız.
Motoru çalıştırın. 1-2 dakika kullanın ve ısınmasını sağlayın. Sonra aracı 10-15 saniye kadar rölantide çalıştırın. Sonra aniden tam gaz verin. Bu durumda iki olası problem ile karşılaşacaksınız. Zaten problem yoksa ayar da yerinde demektir.
1- Araç aniden hızlanarak fırlıyor ama hemen ileride zorlanıp takılıyor veya stop ediyor. Bu durumda alt devir ayarınız fazla kısık demektir. Hızlı devirlenmek için yeterli yakıt alıyor ancak devir sayısı arttıkça üst devirlere geçmeden önce yetersiz yakıtla performans problemi yaşıyor. O zaman alt devir ayarını bir kademe açın. Alt devir ayarı hassastır onun için yukarıda belirtildiği gibi çok küçük ayarlarla bunu yapın.
2- Araç biran bocalıyor, boğulacak gibi oluyor hatta boğuluyor ve boğulmazsa sonra fırlıyor. Bu durumdada altdevir ayarınız zengin demektir. Alt devirlerde aşırı yakıtla motor performans alamıyor ama üst devirlere doğru rahatlıyor. Bu durumda da motorun alt devirini biraz kısın.
