dizel araç (otomobil) kullanmak

[Hakan Girginer]

gözlemlediğim kadarı ile aracın motoruna ve yakıt ekonomisine zarar verilerek gerçekleştirilen eylemdir.

dizel araç kullananlar, kimin nereden ve nasıl uydurduğu belli olmayan bir tavsiyeye uyarak "devirli kullanılmaları" gerektiğine inanmışlar.

burada dizel motorun verimli çalışma aralığından bahsetmek farz oldu artık...

dizel motorlar, benzinli yoldaşları gibi harici bir ateşleme sistemi kullanmadıkları için, hava yakıt karışımının ani bir şekilde sıkıştırılarak yanma derecesine erişmesi prensibi ile çalışır.

distribütör, buji kablosu, buji filan yok yani.

(kızdırma bujisi çok ayrı bir şey, ilk çalıştırmada soğuk ve vizkositesi yüksek olan yakıtın ısıtılıp inceltimesi, daha kolay püskürtülebilir hale getirilmesi için kısa bir süre kullanılır, o kadar)

konumuza dönelim.
ateşleme için yüksek sıkıştırma gerektiren bu mekanik düzenek, bu açıdan benzinli motor ile büyük fark taşır. benzinli motorların sıkıştırma oranları 7.00:1 ila 12.5:1 arasında bir yerlerde olup, ezici çoğunluğu 9.5 - 10.00:1 arasındadır.
dizel motorların sıkıştırma oranı ise nereden baksanız 17.00:1 civarından başlar, 22.00:1, hatta daha yüksek değerlere ulaşır.

bu kadar yüksek sıkıştırma oranı da, devir yükseldikçe ilgili mekanik bileşenler üzerinde ciddi bir yük yaratır.

diğer yandan, dizel motor pistonlarının benzinlilere kıyasla silindir içinde daha uzun bir mesafe kat ederek çalışması da (bkz: stroke) daha düşük devirde güç üretmeleri anlamına gelir.
benzinli ve dizel motorların hp ve tork grafikleri karşılaştırıldığında bu değerlerin dizel motorlarda ne kadar erken zirve yaptığı açıkça görülür.

dizel motorların hatırı sayılır bir kısmı turbo charger ile aşırı beslenir.
söz konusu bu turbo chargerlar benzinli motorlardakilerden farklı olarak çok daha erken (bazı uygulamalarda 1200, genellikle 1500 - 1800 devir/dakika) devreye girerek çalışırlar.

tüm motorlara genel bir bakış ise, redline olarak ifade edilen müsaade edilebilir en yüksek operasyonel devrin de dizellerde benzinli motorların yaklaşık 2/3'ü kadar olduğunu gözler önüne serer. (dizel motoru 7000 devir/dakika seviyesine çıkarmaya çalışırsanız ortalık pek şenlikli olur)

tüm bunlar göz önüne alındığında, dizel motorların tasarım parametreleri olan 1800 - 3000 devir/dakika aralığında kullanılması, kadranda 2000 - 2500 devir görülecek şekilde vites seçilmesi hem motor ömrü, hem de yakıt tasarrufu açısından en makul yöntem olacaktır.

(bu değerler özel amaçlı üretilen, iş makinası, gemi motoru, uzun yol kamyon/otobüs motoru gibi istisnaları kapsamamakta, ortalama bir araca hitap etmektedir.)

[mikelazi]

faydalı bilgiler.teşekkürler

[B16]

Devam abi böyle konulara.

Birde biz kanı deli arkadaşlar için güvenli sürüş teknikleri ile ilgili görseller ile birlikte bir yazı daha yazarsan çok makbule geçer.

[turboman]

benim dizel arabaya binip 5500-6000 devire kadar sıkıştırıp daha iyi hızlanıyo diyen arkadaşlarım var ben anlatmaktan vazgeçtim kendi hallerine bıraktım artık bu yazıda bilmeyenler için faydalı olur eminim

[yesil]

Sürekli düşük devirde kullanmak motorun kurum bağlamasına, partikül filtresi tıkanmasına sebep olabilir. Sürekli yüksek devir çevirmeye gerek olmasada arada bir yüksek devirlere çıkmak motor açısından daha sağlıklı bana göre.

[kasırqa]

dizel araba varken dizel motorlar tam yağlamayı 3.000 devirde sağlar öncesinde vites değiştirirsen turbo yağsız kalır dediler. 3.000 devirden önce değiştirmiyodum. Bu dedikleri doğru mu acaba?

[Hakan Girginer]

dizel araba varken dizel motorlar tam yağlamayı 3.000 devirde sağlar öncesinde vites değiştirirsen turbo yağsız kalır dediler. 3.000 devirden önce değiştirmiyodum. Bu dedikleri doğru mu acaba?

İşkembe-i kübradan sallamışlar.

Kıyma mı alıyoruz da yarım yağlı olsun?

[kasırqa]

İşkembe-i kübradan sallamışlar.

Kıyma mı alıyoruz da yarım yağlı olsun?

anladım teşekkürler

[Ome_RS]

şükür bu konuyu birisi detaylı acıklamıs ağzına sağlık abi
gereksiz yere motorun canını alanlar belki akıllanır birazcık
hiç bişe bilmiosan ac teknik verilerine bak aracın hangi devirde kullanman gerektiğini anlarsın zaten
3000dv altı yapılmayan yağlanma vs cok yanlış yere gitmiş öyle düşünen birisi rölantide ve stop etme öncesi hiç turbo yağlama için beklemiyodur heralde.

[Shadow_Dancer]

1.3 multijet kullandım uzunca bir süre.. Hep ideal basınç aralıgında vites degiştirdim, basıncın altında ya da üzerinde devir çevirmemeye dikkat ederdim.. İyi mazot alıp,bakımlarını hiç eksik etmedim, marş bastıktan sonra en az 1 dakika kapatmadan 1 dakika bekledim, hiç bi sorun sıkıntı çıkarmadı kullandıgım süre boyunca.

[levent]

Güncel dizeller (EU5 normları ile birlikte gelenler itibari ile diyelim) 14:1 civarına kadar sıkıştırmayı düşürdüler abi, tabi ki yine de benzinlilerden yüksek değerler..

Mazda skyactiv motorlarla birlikte atmosferik benzinlilerde de 13-14:1 sıkıştırma oranına kadar çıtayı yükseltti, peki bunun getirisi götürüsü nedir? Yine klasik 9.5-10.5 sıkıştırma oranlı atmosferik motorlar gibi 6000 devir civarı max güç, 4000 devir civarı max tork değerlerini sunuyor bununla birlikte, hadi devir çevirtseler neyse diyeceğim ki yeni MX5 te aynı motor 135hp olarak gelip 7300 civarı devir çevirecek gibi okudum..


Bir de dizel motorlar özellikle sürekli alt devir veya 3000 devir altında kullanıldığında hakikaten, katalizör, partikül filtresi, egr valfi gibi yerleri kurum basıyorlar.
Misalen 1 ay ben kullanmıyorum, babam kullanıyor. O da sürekli şehir içinde olduğu için max çevirdiği devir 2800 falandır, gittiğim gibi normal zamanda duman atmayan araba, ben evden çıkıp ısıtıp kökler köklemez bulutu bırakıyor arkada. Yakıt kalitesi ile alakalı denecektir ancak, sürekli Shell'den hatta aynı petrolden (uzun yolculuklar harici) GTL ve türevi -en kaliteli motorin- denilen yakıtı kullanıyorum, bakımlarım eksiksiz ve yıllık periyotta 10 bin km dolmadan yapılıyor. Bu denli özenli kullanılan bir araçta bile kurum bağlamaya, kesme yapmaya, duman atmaya sebep oluyorsa bence ara sıra da olsa devir çevirtilmeli dizel araçlarda da. Özellikle dur kalkı bol kısa mesafe kullanılan araçlarda.

Bu arada istemeden de olsa yıllar yıllar önce 3. vitesi bitirip takribi 120 km/h hızla 2 ye çekmişliğim var, kadrana göre 7100 rpm çevirdim.. Bişey olmadı Yağ pompasını yeterince güçlendirdikten sonra sen de bilirsin ki dizel de devir çevirir.

Gerek TDi örnekleri gerek Cummins ler örnek olabilir buna, gerekse modifiye edilmiş Mercedes dizelleri.

Yanlış anlaşılmasın sürç-ü lisan ın önüne geçmek için yazıyorum bunu, turbo devreye girmesi diye bir şey olmadığını bu forumda bilmeyen kalmamıştır sanırım bunca zamandır, motor çalıştıktan itibaren paller dönmeye başlar, 1200, 1750 devir (her neyse) turbo hedef basınca ulaşıp max torka erişir araçlar.

[Sadık Özyer]

Valla ben uzun yol şehir içi az yaksın 1800 devirde sürüyorum hem kendimkini hem babamınkini , komple düz boru var tıkancak bir noktada yok. İçim rahat.

[EREN34]

Sahsi fikrim. En mantikli kullanim sekli. Yavas/asiri hizlanmadan kacarak, max. tork degerini verdigi devrin altina dusmeden kullanmak.

[kadioglu]

Sürekli düşük devirde kullanmak motorun kurum bağlamasına, partikül filtresi tıkanmasına sebep olabilir. Sürekli yüksek devir çevirmeye gerek olmasada arada bir yüksek devirlere çıkmak motor açısından daha sağlıklı bana göre.

Düşük devirde kurumlanma düzgün yanmamaktan kaynaklanır ki o da mpi benzinlilerle bitti. Karbüratörlü araçlarda uzun süre düşük devir kullanınca silindir içerisinde inanılmaz kurum oluyordu.Kurumlanmanın bir diğer sebebi ise ateşleme kayıpları. Dizellerde ateşleme kaybı diye bir sıkıntı olmadığı için kurumlanma sıkıntısıda yoktur. Bir de buna common rail sistemi eklenince bence dizelde kesinlikle kurumlanma sıkıntısı olmaz

Güncel dizeller (EU5 normları ile birlikte gelenler itibari ile diyelim) 14:1 civarına kadar sıkıştırmayı düşürdüler abi, tabi ki yine de benzinlilerden yüksek değerler..

Mazda skyactiv motorlarla birlikte atmosferik benzinlilerde de 13-14:1 sıkıştırma oranına kadar çıtayı yükseltti, peki bunun getirisi götürüsü nedir? Yine klasik 9.5-10.5 sıkıştırma oranlı atmosferik motorlar gibi 6000 devir civarı max güç, 4000 devir civarı max tork değerlerini sunuyor bununla birlikte, hadi devir çevirtseler neyse diyeceğim ki yeni MX5 te aynı motor 135hp olarak gelip 7300 civarı devir çevirecek gibi okudum..


Bir de dizel motorlar özellikle sürekli alt devir veya 3000 devir altında kullanıldığında hakikaten, katalizör, partikül filtresi, egr valfi gibi yerleri kurum basıyorlar.
Misalen 1 ay ben kullanmıyorum, babam kullanıyor. O da sürekli şehir içinde olduğu için max çevirdiği devir 2800 falandır, gittiğim gibi normal zamanda duman atmayan araba, ben evden çıkıp ısıtıp kökler köklemez bulutu bırakıyor arkada. Yakıt kalitesi ile alakalı denecektir ancak, sürekli Shell'den hatta aynı petrolden (uzun yolculuklar harici) GTL ve türevi -en kaliteli motorin- denilen yakıtı kullanıyorum, bakımlarım eksiksiz ve yıllık periyotta 10 bin km dolmadan yapılıyor. Bu denli özenli kullanılan bir araçta bile kurum bağlamaya, kesme yapmaya, duman atmaya sebep oluyorsa bence ara sıra da olsa devir çevirtilmeli dizel araçlarda da. Özellikle dur kalkı bol kısa mesafe kullanılan araçlarda.

Bu arada istemeden de olsa yıllar yıllar önce 3. vitesi bitirip takribi 120 km/h hızla 2 ye çekmişliğim var, kadrana göre 7100 rpm çevirdim.. Bişey olmadı Yağ pompasını yeterince güçlendirdikten sonra sen de bilirsin ki dizel de devir çevirir.

Gerek TDi örnekleri gerek Cummins ler örnek olabilir buna, gerekse modifiye edilmiş Mercedes dizelleri.

Yanlış anlaşılmasın sürç-ü lisan ın önüne geçmek için yazıyorum bunu, turbo devreye girmesi diye bir şey olmadığını bu forumda bilmeyen kalmamıştır sanırım bunca zamandır, motor çalıştıktan itibaren paller dönmeye başlar, 1200, 1750 devir (her neyse) turbo hedef basınca ulaşıp max torka erişir araçlar.

Levent benzinli motorlarda sıkıştırma oranını yükseltmek için araçların piston kollarını uzatıyorlar galiba. Yani uzun strok oluyor araçlar. Bu maksimum beygirde çok büyük bir değişiklik yapmıyor ama torku etkiliyor.Bir de kullanırken devir aralıklarını değiştiriyor. Benim bir kaç yıldır kullandığım benzinli araçlara baktığımda dizel gibi olduklarını görüyorum.Hatta vites değiştirme lambası olan araçlarda dikkat ettiğimde 2000 devirlerde vites değiştirmemi istiyor ve araçlar 1500 lerde rahat yürüyorlar.Bunun iyi yönü yönü yakıt ekonomisi.Kötü tarafı ise üst devirleri tatsız oluyor.Hatta artık dikkat ediyorsan benzinlilerde fabrika verileri 5 litrelerin altına inmiş durumda.Bunun sebebi işte bu uzun strok ve yüksek sıkıştırma oranı.
Olaya dizel tarafından baktığında ise sıkıştırma oranını düşürerek stroku kısaltıyorlar.Ya da stroku kısaltarak sıkıştırma oranını düşürüyorlar.Bu da daha yüksek devir ve daha yüksek beygir demek. Bu sayede artık dizeller daha serii. Eski dizellerde müthiş bir hantallık vardı. Yüksek hacimlerden doğru düzgün beygir alamıyordun (2500 cc. - 70 beygir gibi.) Ama artık 1.6 turbo dizeller yazılımla filan 150 beygir oluyorlar. Vti gibi Bu da alt devirlerde ekonomi üst devirlerde performans olarak dönüş yapıyor.
Ama bence çoğu dizelin sakin kullanımda 2000 devri geçmesine gerek yok.En azından benimki öyle (bravo m-jet). Torklu bir araç olduğu için 6. vites 2000 devirde 120 yapıyor.Otobanda 2500 devirlerde seyrettin mi verem oluyorsun Senin yanlış vites sebebiyle 7000 li devirler görüğünde ise muhtemelen gazlamamışsındır.Cut of sayesinde motorda yanma gerçekleşmediği için bir sıkıntı yaşamamışsındır.Ama zaten dizeller artık devir çevirebildiği için bunu uzun süreli yapmaya kalkmazsan bir şey olmaz. Benimkinde bir ara bir arkadaş 6000 gibi vites değiştirdi.Hemen indirdim direksiyondan Zaten araba maksimum gücünü 4500 lerde veriyor.Daha fazla devir daha fazla güç olmadığı için en iyisi o devri geçmemek.
Başınızı ağrıttıysam kusura bakmayın

[Sert@ç]

Bilmeyenler için güzel bilgiler
Ama bu düşük devirde çekmeme olayı büyük arabalarda var misal bütün amaroklar 1300 devire kadar resmen ölü...

Bide merak ettiğim birşey var külbütör kapağından gelen bi hortumdan turbonun tam ağzına egzoz dumanı ve hafif yağ gönderiyor
Bunun amacı nedir egr gibi birşey mi ?

[burakgunay]

Bilmeyenler için güzel bilgiler
Ama bu düşük devirde çekmeme olayı büyük arabalarda var misal bütün amaroklar 1300 devire kadar resmen ölü...

Bide merak ettiğim birşey var külbütör kapağından gelen bi hortumdan turbonun tam ağzına egzoz dumanı ve hafif yağ gönderiyor
Bunun amacı nedir egr gibi birşey mi ?

1300den sonra canlanıyorsa, gayet yeterli bence.
Bildiğim kadarıyla turboyu çeviren zaten egzoz gazı, yani aslına bakarsan arabanın çalıştığı an ve turbonun çalıştığı an arasında geçen bir süre var. araba emme sıkıştırma ateşleme ve egzoz çevrimini bir kere yaptıktan sonra turbo dönmeye başlıyor, egzoz zamanı ile beraber. yağlama da, turboyu yağlamak içindir işte. 200k rpm gibi bi hızla donuyor çünkü. (bilgilerim eksik veya yanlış olabilir, kusuruma bakmayın.)

[i-vtec07]

euro 5 115 lik hdı motorlu aracımı genelde 2200 gibi vites yükselterek kullanıyorum çok nadir 3000-4000 lere çıkıyorum . yeni nesil dizel araçları devirli kulanmanın bi mantığı yok bencede .

yanlız bilmiyorum benim araç ticari olduğundanmı dır nedir 4000 den sonra araba resmen duvar tamam çoğu dizel öle diceksiniz ama değil ilk defa 4000 üzeri bu kadar cansız bi dizele bindim 2 . 3. vitesde 4500 ü geçemiyo (geçmesinin de bi mantığı yok biliyorum )

[mikelazi]

turbom 2000 de tam dolduruyor.4300 e kadar kesiksiz devam ediyor.fakat hızım artıp önden rüzgar aldıkça özellikle 4.vites ve sonrasında 4500-4600 e kadar kesilmeden gidiyor. normal kullanım tarzım ise 2000altına düşmeden 3000 üzerine çıkmadan

[levent]

Ama bence çoğu dizelin sakin kullanımda 2000 devri geçmesine gerek yok.En azından benimki öyle (bravo m-jet). Torklu bir araç olduğu için 6. vites 2000 devirde 120 yapıyor.Otobanda 2500 devirlerde seyrettin mi verem oluyorsun Senin yanlış vites sebebiyle 7000 li devirler görüğünde ise muhtemelen gazlamamışsındır.Cut of sayesinde motorda yanma gerçekleşmediği için bir sıkıntı yaşamamışsındır.Ama zaten dizeller artık devir çevirebildiği için bunu uzun süreli yapmaya kalkmazsan bir şey olmaz. Benimkinde bir ara bir arkadaş 6000 gibi vites değiştirdi.Hemen indirdim direksiyondan Zaten araba maksimum gücünü 4500 lerde veriyor.Daha fazla devir daha fazla güç olmadığı için en iyisi o devri geçmemek.
Başınızı ağrıttıysam kusura bakmayın

Abi hepsini alıntılamiyim dedim, uzundu çünkü

Dediğin gibi uzun strok sayesinde tork bandını geniş tutuyorlar, bu da yüksek vites düşük hızda gitme doğrultusunda ekonomi getiriyor yeni nesil atmosferik benzinlilerde. Dyno grafiğinde max tork devri yine 4000 civarında bir çoğunun fakat eğri altında kalan alan daha geniş olduğu için bu gerçekleşiyor tabi, detay vermek istedim

Bravo'ya gelince ben de 14.4.08 de test ederken 180 gibi 5 bitirip 6 yerine 4 e sokmuştum Ona da bişey olmamıştı tabi Corolla'da da Bravo'da da hata anında tekrar debriyaja bastım yani gazlama durumu olmadı, 1sn bile sürmemiştir ikisi de Ama 6000+ çeviren dizeller hala mevcut

Dizelin güç almasının sebebi de turbo sadece, başka hiçbişey değil ki günümüzde ufak hacimli dizeller de twinturbo ya geçmeye başlıyor artık, Reno 1.6 dci ı twinturbo ile 160hp 380nm gibi değerlerle satışa sunucak ki geçmişle kıyaslayınca çok yüksek güçler.. Hatta eu4 normlu araçlar orj hali üzerine %30 daha güç ekleyebiliyorken yazılım egzoz gibi iyileştirmelerle, eu5-6 normlu araçlar neredeyse %70 lere geldi bu değerler. Tabi bundaki en büyük sebep normlar gereği "kısıtlanmış" değerler ve turboların hava üfleme potansiyelleri vs..