Şanzıman dişli oranları nasıl okunmalı?
Herkesin aklına takılan, testlerde karşılaştığı fakat bir anlam veremediği dişli oranlarını ne işe yaradığı ve nasıl hesaplanması gerektiğini dilim döndüğünce anlatmaya çalışacağım.
Örnek olarak focus I 1.6 nın vites oranlarını alalım.
1-3.58,
2-1.93,
3-1.32,
4-0.95,
5-0.76,
geri-3.62
son dişli oranı 4.06
Bu oranları az sonra yazacağımız formülde kullanacağız.
Aracın hızını hesaplarken temelde hesaplanması gereken iki önemli nokta var. Bunlardan biri tekerlek yuvarlanma dairesi, diğeri tekerleğe aktarılan devir.
Örnek olarak 195/60/15 ölçüsünde lastiklerimiz olduğunu varsayalım.
Tekerlek yuvarlanma dairesi = [(inch türünden jant çapı*25,4)+(lastik genişliği*yanak yüksekliği*2)]*Pi sayısı
Tekerlek yuvarlanma dairesi = [(15*25,4)+(195*0,60*2)]*3,14=1931mm=1,931mt
Tekerleğin yuvarlanma dairesini bulduk. Şimdi gelelim Tekerleğe aktarılan deviri hesaplamaya.
Tekerleğe aktarılan devir = (Motor devri(rpm)/son dişli oranı/hangi vitesdeysek o dişlinin oranı/1000)
Bu iki formülü kullanarak da aracın hızını bulabiliriz;
Hız = Tekerlek yuvarlanma dairesi x tekerleğe aktarılan devir x 60
Hız = 1,931mt x (motor devri/son dişli oranı/vitesin dişli oranı/1000) x 60
Örneğin aracımızda her viteste redline'da ulaşılacak maksimum hızı hesaplayalım;
(redline'ı 6000 devir/dakika alıyorum. Aracın göstergesinde kırmızı bölge yok. Fakat en son 7000 devir gösterilmiş.)
1. viteste >> 1.931 x (6000/4.06/3.58/1000) x 60 = 47.82 km/h
2. viteste >> 1.931 x (6000/4.06/1.93/1000) x 60 = 88.71 km/h
3. viteste >> 1.931 x (6000/4.06/1.32/1000) x 60 =129.71 km/h
4. viteste >> 1.931 x (6000/4.06/0.95/1000) x 60 =180.23 km/h
5. viteste >> 1.931 x (6000/4.06/0.76/1000) x 60 =225.29 km/h
geri vites >> 1.931 x (6000/4.06/3.62/1000) x 60 = 47.30 km/h
Gördüğünüz gibi elimizde aracın dişli oranları ve lastik ebadları olduğu sürece aracın istediğimiz devirde hızını hesaplayabiliriz.
Bu formülleri kullanarak, aracımızın farklı ebatlardaki lastiklerle hızının ne kadar değişeceğini de hesaplayabiliriz.
Ben hesap kitap anlamam derseniz de size bir adres vereyim ;
Fatboy Raceworks » Graphical Transmission Gear Ratio Calculator
Ama km değil de mil kullanılmış sitede...
Bu yazı ilk olarak 2008 senesinde DH'de tarafımdan paylaşılmıştır; DH2008kaynak
