tabi ki hergün yeni müşteriden mevduat toplayıp diğer bir yeni müşteriye kredi kullandırıyoruz. Bazı müşterilerde mevduatını geri çekiyor, diğerleri de kredilerini kapatıyor Sürekli bilançoya etkisi oluyor bu durumun. Ben tüm bunların ortalama değerini verdim bir nevi ağırlık merkezi gibi düşünün.
Mevduat ve Kredili müşterinin 1 kişi olarak sabit olmasını şöyle de anlatabilirim, bilançodaki tüm kredi kullanan müşterileri düşünün kimi 1 ay yada 6 ay vadeli, kimisi de 1 yıl vadeli kredi kullanıyor ayrıca 10 yıl ve üstü de konut-yatırım proje kredisi kullanan müşteriler de var. Bu müşterilerin kullandığı tüm kredilerin ağırlıklı ort. vadesi 16 ay yaklaşık yani 5 milyon adet müşterinize farklı farklı vadelerde toplam 200 Milyar TL kredi vermişsiniz bunun ort vadesi 16 ay. Bilanço üzerinde hesap yaparken Matematiksel olarak Sanki 1 müşteriye 16 ay vadeli 200 Milyar TL kredi vermişsiniz gibidir. ben örnek kolay anlaşılması açısından bu şekilde sadeleştirdim.
Mevduat da benzerdir, bir müşteri günlük yapar diğer haftalık kimisi aylık yada 3 -6 aylık bazıları da yıllık mevduat bağlar. İşte müşteriden topladığınız tüm bu mevduatın ağırlıklı ortalama vadesi 45-50 gün arasındadır.
spread tabiki belli bir aralıkta ilk yazımda belirtmiştim %3,5- %4.25 gibi kredi mevduat farkı var ancak aradaki %0.75 farkı azımsamayın bunu 200 Milyar TL ile çarparsanız yıllık 1.5 Milyar kar farkı yapar.
Yani Garanti, İşbankası, Akbank ve Ziraat ten örnek verirsek bu bankaların yıllık net karları 3 milyar TL ile 3.75 Milyar TL arasında değişmektedir. yukarıdaki spreadin %4.25 ten %3.50 ye düşmesi bu bankaların her yıl yaklaşık 1.25 ile 1.50 Milyar TL daha az kar elde etmesi demektir.
ben 4 büyük özel ve 3 de kamu olarak 7 banka için örnek verdim orta ölçekli 3-5 bankayı da dikkate alırsak ülkemizdeki 10-12 mevduat bankasının bilançosu böyledir. Daha küçük bankalarda bilanço biraz daha farklıdır.
şuanda bankaların kredi verememesi gibi bir durum yok ellerinde bu kadar mevduat ve sermaye varken ve sermaye yeterliliği bu kadar yüksekken [ABD ve Avrupa dan çok daha iyi durumdayız] en çok bankalar ister kredi vermeyi çünkü elinde kalan nakiti ya TCMB ye %7.50 ile gecelik verecek ya Tahvil Bono olarak yıllık % 11 gibi hazineye verecek ama piyasa şartları bozulduğundan risk algısı çok hızlı değişti, her an her firma batabilir bu yüzden eskisi gibi risk firmalar ile çalışmak yerine daha kredibilitesi yüksek firmalara yönelindi. Riskli firmalarda kısmen limitlerin azaltılması ve kredi vadelerinin yenilenmemesi gündeme geldi.
bankanın 100.000 TL kullandırdığı ve müşterinin krediyi geri ödeyemeyerek battığını düşün.
Kredinin teminatı olarak da ipotek-araç rehni-mevduat-nakit rehin-çek-senet hiçbirinin olmadığı, kredi sahibinin de batmadan önce minareyi çalan kılıfı hazırlar ata sözü gereği tüm mal varlığını satıp nakit ile kaçtığı yada bir akrabasına devir ettiğini düşünün. Müşteriden hiçbir maddi varlık haczedilemiyor.
Bankanın net zararı 100.000 anapara üstüne personel avukat dava masrafları vs saymıyorum bile
şimdi bu 100.000 TL zararı çıkartmak için banka kaç TL yeni kredi vermesi lazım
cevap yıllık faiz spreadi %4 olduğundan 100.000 * 25 yani 2.500.000 TL yapar
başka bir değişle 2.5 Milyon TL nin yıllık net %4 faiz ile getirisi 2.500.000 * %4 100.000 TL yapar.
piyasa zaten bozuk 100.000 batırsan bu ortamda batmayacak 2.5 Milyon kredi verecek müşteri nasıl bulacaksın. Zaten batmayacak kadar sağlam olan tüm firmaların yatırım talepleri durmuş durumda, kimse yeni yatırım yapmıyor
işte bu sebeple son dönemlerde riskli müşterilerde faizler hızlı arttırıldı, yeni taleplerine ret geldi ve krediler daha az yenilendi.
Alıntı
ZX-636R Nickli Üyeden Alıntı
